Diplomaci e papërkulshme, mbrojtje e besueshme, NATO e fortë

Jens Stoltenberg*

 

Eshtë mirë të shohësh kaq shumë miq në audience dhe është vërtet e shkëlqyeshme të jesh këtu sonte sepse Revista Politika e Jashtme është një rrugë kryesore për vendimmarrësit në të gjithë botën, përfshirë edhe mua. Kështu që është vërtet një nder i madh të jesh këtu sonte dhe të marrësh këtë çmim prestigjioz “Diplomat i Vitit”. Eshtë gjithashtu një surprizë e këndshme! Për të qenë i sinqertë, kurrë nuk e kam konsideruar veten time si diplomat, sepse unë jam politikan. Por është mirë që të gjithë, përfshirë politikanët, të kenë aftësi diplomatike. Dhe për mua personalisht, diplomacia ka qenë gjithmonë shumë afër zemrës time. Babai im ishte diplomat. Ai kishte poste në San Francisko, Beograd, në Jugosllavi, (që quhej në atë kohë), dhe Kopenhagë. Ai më mësoi të dëgjoja, të jem i durueshëm dhe të përqafoj këndvështrime të ndryshme. Mbi të gjitha, ai më mësoi rëndësinë e kompromisit. Këto ishin të gjitha mësime shumë të vlefshme për “artin e diplomacisë”. Mësime që kam përqafuar plotësisht gjatë gjithë jetës dhe karrierës time politike. Dhe këtë e vendosa në një nivel krejt të ri, kur u martova me një diplomate. Siç e dimë, nuk ka provë më të madhe të aftësive tuaja diplomatike sesa martesa!

Për pesë vitet e fundit, unë kam pasur privilegjin të shërbej si Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s. Kjo është një Aleancë politike dhe ushtarake e 29 vendeve, së shpejti e 30. Të gjitha vendimet merren me konsensus. Kështu që diplomacia është në veprim çdo ditë. Nga Samitet e niveleve të larta dhe takimet ministrore deri tek negociatat tona të përditshme. Sjellja e 29 kombeve për të arritur konsensus kërkon një diplomaci të mprehtë. Sepse aleatët jo gjithmonë e shohin sy për sy. Ne jemi demokraci, ne kemi dallimet tona dhe kjo ndonjëherë çon në bisedime të vështira. Por ne nuk trembemi nga diskutimi i sinqertë dhe i hapur. Sepse kjo është mënyra e vetme që mund të ndërtojmë pozicione të përbashkëta dhe kur të gjithë 29 Aleatët bien dakord, vendimet tona janë më të forta.

Pra zonja dhe zotërinj, ne të gjithë duam që vendet tona dhe njerëzit tanë të jenë të sigurt. Por ne gjithashtu e dimë se paqja dhe siguria nuk mund të merren kurrë si të konsiderueshme, se rendi ynë ndërkombëtar i bazuar në rregulla është nën presion të shtuar. Kështu që sonte, unë dua të them një çështje për një diplomaci të papërkulëshme transatlantike, të mbështetur nga një mbrojtje e besueshme transatlantike. Me fjalë të tjera, një rast për NATO-n!

Aleanca jonë është e pakonkurueshme. Ne mbrojmë afër 1 miliardë qytetarë nga të dy anët e Atlantikut. Pra, ajo që ne themi dhe ajo që ne bëjmë mbart një peshë të madhe. Për të lundruar në këtë botë të paparashikueshme dhe sfiduese, duhet të mbetemi të bashkuar politikisht dhe të fortë ushtarakisht. Ne të gjithë e dimë citatin e famshëm të Theodore Roosevelt: “Nëse flisni butë dhe mbani një shkop të madh, do të shkoni larg”. Ky kombinim i diplomacisë i mbështetur nga fuqia ushtarake ka formuar bazën e forcës dhe suksesit të NATO-s ndër vite. Sepse siguria jonë nuk mund të mbështetet vetëm në madhësinë dhe forcën e forcave tona të armatosura. Siguria gjithashtu kërkon të përfshihemi në një dialog me kundërshtarët tanë të mundshëm për të zbutur tensionet.

Shpesh thuhet se nuk është zgjidhja ushtarake për konfliktin. Në të njëjtën kohë, historia tregon se shpesh kërkohet forcë ushtarake për të gjetur një zgjidhje të qëndrueshme politike. Në të vërtetë, ishte kombinimi i një frenimi të fortë dhe dialogut të sinqertë me Bashkimin Sovjetik që përfundimisht çoi në ulje të armëve bërthamore në vitet 1980. Dhe ulje të forcave ushtarake konvencionale në Evropë pas përfundimit të Luftës së Ftohtë.  Ishte unitet politik i kombinuar me forcë ushtarake të vendosur që ndaloi gjakderdhjen në Ballkan në vitet 1990. Dhe fuqia ushtarake e NATO-s së bashku me shtrirjen e saj diplomatike ishin një katalizator për ndryshime të rëndësishme politike në Evropën Qendrore dhe Lindore, pas rënies së komunizmit.

Edhe sot e kësaj dite, ne vazhdojmë të kombinojmë dialogun domethënës me parandalimin dhe mbrojtjen e besueshme. Përfshirë kur bëhet fjalë për marrëveshjen me Rusinë. Ne shohim një Rusi më bindëse. Aneksimi i paligjshëm i Krimesë. Destabilizimi i Ukrainës. Përzierja në proceset tona politike dhe investimi në pajisje moderne ushtarake, përfshirë këtu raketa të reja me rreze të mesme të cilat çuan në prishjen e traktatit të INF.

Në këto periudha të vështira, duhet të shmangim llogaritjet dhe keqkuptimet. Dhe ne duhet të rindërtojmë besimin aty ku është e mundur. Ne synojmë një marrëdhënie më konstruktive me Rusinë. E gjithë kjo është arsyeja pse ne i mbajmë të hapura kanalet tona diplomatike drejt Moskës. Por përpjekjet tona diplomatike mund të jenë efektive vetëm nëse e përfshijmë Rusinë në pozicionin e frenimit të besueshëm dhe mbrojtjes së besueshme.

Vitet e fundit, ne kemi zbatuar përforcimin më të madh të mbrojtjes sonë kolektive që nga fundi i Luftës së Ftohtë. Ne kemi forcuar qëndrimin tonë ushtarak nga Deti Baltik deri në Detin e Zi dhe rritëm gatishmërinë e forcave tona. Për herë të parë në historinë tonë kemi trupa të gatshme luftarake në pjesën lindore të Aleancës sonë dhe forcat amerikane janë gjithashtu atje.

Ne gjithashtu po përgjigjemi në një mënyrë mbrojtëse dhe të matur për shkeljen e traktatit të INF nga Rusia dhe pranisë të raketave të reja ruse në Evropë. Raketat që janë të lëvizshme, të lehta për t’u fshehur dhe të afta për të arritur në qytetet e mëdha evropiane me pak kohë paralajmëruese.

Ne nuk do të pasqyrojmë atë që po bën Rusia. Ne nuk kemi ndërmend të vendosim raketa të reja bërthamore me bazë tokësore në Evropë. Por ne do të shqyrtojmë aftësitë tona të inteligjencës, mbikëqyrjes dhe zbulimit, mbrojtjet tona ajrore dhe raketore dhe aftësitë tona konvencionale. Sepse në fund të fundit, është forca jonë ushtarake që siguron kushtet për arritjet tona diplomatike.

E njëjta gjë është e vërtetë edhe kur bëhet fjalë për trajtimin e terrorizmit ndërkombëtar. Në Afganistan, prania jonë ushtarake mbështet forcat afgane të sigurisë, në mënyrë që ata të krijojnë kushtet për paqe. Ne duhet t’u tregojmë talebanëve që ata nuk do të fitojnë në fushën e betejës, dhe kështu ata duhet të vijnë në tryezën e bisedimeve. NATO mbështeti bisedimet e paqes të udhëhequra nga SHBA në fillim të këtij viti dhe unë   do të mirëprisja që ata të rifillojnë. Por për ta bërë këtë të mundur, Talibanët duhet të demonstrojnë gatishmëri të vërtetë për të bërë kompromise të vërtetë, për të arritur një marrëveshje të besueshme paqeje. Ne nuk negociojmë me organizatën brutale terroriste ISIS. Ne i luftojmë ata. Ishte forca ushtarake e Koalicionit Global të udhëhequr nga SH.B.A. që ka mundësuar përparim të madh kundër ISIS. NATO dhe të gjithë Aleatët e NATO-s janë pjesë e Koalicionit. Së bashku, ne arritëm të çlirojmë territorin e gjerë dhe miliona njerëz që kishte kapur ISIS.

Situata në Sirinë Veriore mbetet e brishtë dhe nuk është sekret se Aleatët e NATO-s kanë pikëpamje të ndryshme. Por ne pajtohemi për nevojën për të ruajtur përfitimet e bëra nga Koalicioni. Kjo përfshin vazhdimin e partneritetit me Irakianët për t’i ndihmuar ata në ndërtimin, trainimin dhe edukimin e forcave të sigurisë që u duhen. Kështu që ata mund të sigurojnë që ISIS të mos kthehet. Ne jemi gjithashtu duke punuar me vendet e tjera të rajonit, të tilla si Jordania dhe Tunizia. Duke ndihmojmë ata të ndërtojnë kapacitetin e tyre lokal kundër-terrorizmit, duhet të përdorim mjete politike përkrah atyre ushtarake. Ne do të vazhdojmë të mbështesim përpjekjet e udhëhequra nga KB për të arritur një zgjidhje të qëndrueshme politike në Siri.

Diplomacia e kombinuar me forcën ushtarake është gjithashtu e rëndësishme pasi i përshtatemi një balancimi global të fuqisë.  Një shtytës kryesor për këtë është Kina. Së shpejti Kina do të ketë ekonominë më të madhe në botë dhe ajo tashmë ka buxhetin e dytë më të madh të mbrojtjes, duke investuar shumë në aftësi të reja. Vetëm në pesë vitet e fundit, Kina ka shtuar 80 anije dhe nëndetëse në marinën e saj, ekuivalentin e tërë Marinës Mbretërore të Mbretërisë së Bashkuar. Ajo ka qindra raketa me një varg që do të ishte e ndaluar nga traktati INFdhe së fundmi shfaqi një raketë të përparuar ndërkontinentale bërthamore në gjendje të arrinte Shtetet e Bashkuara dhe Evropën, si dhe një raketë të re lundrimi supersonike, një asortiment i droneve të reja, raketave anti-anije dhe rrëshqitësit hipersonik.

Kina është duke u bërë një lider në zhvillimin e teknologjisë së re. Nga 5G në njohjen e fytyrës dhe nga llogaritjet kuantike deri tek mbledhja e sasive të mëdha të të dhënave globale. Ne duhet ta kuptojmë më mirë ngritjen e Kinës dhe çfarë do të thotë për sigurinë tone, për sa i përket mundësive dhe sfidave.

Ne duhet të kujtojmë se për sa kohë që Aleatët e NATO-s qëndrojnë së bashku, ne përfaqësojmë gjysmën e fuqisë ekonomike të botës dhe gjysmën e fuqisë ushtarake të botës. Pra, ndërsa bilanci global i fuqisë po zhvendoset, është edhe më e rëndësishme të mbajmë afër aleatët dhe miqtë tanë.

Zonja dhe zoterinj, duhet shumë punë e vështirë çdo ditë për ta mbajtur Aleancën tonë të forte, për të ruajtur epërsinë tonë ushtarake dhe për të mbrojtur mënyrën tonë të të jetuarit. Asnjë nga këto nuk vjen falas. Të gjithë Aleatët e NATO-s po rritin shpenzimet e mbrojtjes, më shumë Aleatët po përmbushin udhëzimin e shpenzimit të 2% të PBB-së për mbrojtjen e tyre dhe një shumicë e aleatëve kanë plane për të shpenzuar 2% të PBB-së deri në vitin 2024. Deri në fund të vitit të ardhshëm, aleatët evropianë dhe Kanadaja do të kenë shtuar njëqind miliardë dollarë amerikanë në buxhetet e tyre të mbrojtjes që nga viti 2016. Kjo po e bën NATO-n më të forte dhe është një sukses i madh. Ne jemi të vendosur të vazhdojmë vrullin. Uniteti ynë është forca jonë më e madhe. Pra, ne duhet të punojmë përmes dallimeve tona dhe të gjejmë rrugën përpara së bashku, siç kemi bërë me sukses për shtatëdhjetë vjet. Eshtë përgjegjësia e secilit prej nesh që ta mbështesin atë unitet.

Unë me siguri nuk do ta merrja këtë çmim nëse të gjithë aleatët do të pajtoheshin gjithmonë për gjithçka, ndërsa puna ime do të ishte shumë më e lehtë. Por ashtu si babai im, unë besoj në fuqinë e kompromisit. Arritja e kompromisit mund të jetë e vështirë dhe mund të kërkojë kohë, por në fund të fundit, kur 29 kombe flasin me një zë, zëri i tyre është më i fuqishëm se çdo tjetër në botë. NATO është një qendër ushtarake, dhe një “shumëzues forcash” unik diplomatik. Për t’i mbajtur kombet tona të sigurta, ne kemi nevojë për mbrojtje të besueshme të kombinuar me diplomaci të papërkulëshme, dhe kjo, zonja dhe zotërinj, është ajo për të cilën bën fjalë NATO-ja! Faleminderit.

 

Fjala e  Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg në  marrjen e çmimit “Diplomat i Vitit” nga revista Politika e Jashtme.

 

Fraksion.com