NATO në 70 vjet, shtrati i sigurisë evropiane dhe transatlantike

Gjithmonë është e shkëlqyeshme të jesh në Fondacionin Körber. Normalisht, në të vërtetë, ne takohemi për mëngjes, dhe ju shërbeni shumë ushqim dhe kafe të mirë. Tani nuk ka ushqim, as kafe. Por një gotë me ujë të freskët. Dhe siç thuhet, më shumë ushqim për mendime, me shpresë.

Dhe fakti është se pavarësisht  me ushqim ose pa ushqim, është kënaqësi e madhe të kthehesh këtu në Körberstiftung, veçanërisht në prag të këtij përvjetori të rëndësishëm.

Duke qëndruar sot në qytetin e gjallë të Berlinit, është e vështirë të imagjinohet sesa ndryshe dukej bota, vetëm një brez më parë.

Një qytet i ndarë. Një vend i grisur në dy. Një kontinent i ngrirë në thellësi të një Lufte të Ftohtë.

Prandaj, është edhe më e rëndësishme të kujtohet, trimëria e burrave dhe grave të panumërta, në Gjermaninë Lindore, dhe në të gjithë Evropën Qendrore dhe Lindore, të cilët u ngritën kundër shtypjes dhe frikës.

Gjermania e kupton më mirë sesa shumica e vendeve të tjera në pjesën tonë të botës, vlerën e lirisë dhe demokracisë. Dhe historia e Gjermanisë tregon rëndësinë e një lidhjeje të fortë midis Evropës dhe Amerikës së Veriut.

Aleanca jonë transatlantike u krijua në 1949 si një “mburojë kundër agresionit”. Themeluar në premtimin tonë solemn për të siguruar dhe mbrojtur njëri-tjetrin. Një për të gjithë dhe të gjithë për një.

Në vitin 1955, NATO e zgjati këtë premtim në Gjermaninë Perëndimore. Një gjest i jashtëzakonshëm besimi, kështu që shpejt pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore. Ofrimi i një kundërshtari të dikurshëm  në një aksion në sigurinë tonë të përbashkët, për të mos përsëritur gabimet e së kaluarës, por në angazhimin për të ndërtuar së bashku një zonë unike paqeje dhe prosperiteti.

Sepse NATO-ja ka qenë gjithmonë më shumë sesa një aleancë ushtarake. Eshtë një aleancë politike. Një premtim i paparë për të ruajtur paqen. Parandaluar  konfliktin dhe mbajtur vlerat tona. Ky është multilateralizëm i vërtetë. Gjermania për dekada ka qenë e ngulitur fort në Aleancën tonë transatlantike. E cila ka krijuar kornizën për politikën e sigurisë së këtij vendi në çdo pikë kritike. Nga “Westbindung” i kancelarit Adenauer deri tek “Ostpolitik” i kancelarit Brandt.

Kjo histori e pajtimit është pasqyruar në kaq shumë familje, përfshirë edhe timen. Gjyshi im ishte një i burgosur i luftës, i cili u bë mik i Gjermanisë. Babai im shërbeu në Brigadën Norvegjeze në 1950 në Schleswig-Holstein. Dhe ai u bë një admirues i madh i Gjermanisë. Dhe jam krenar që vazhdoj këtë traditë familjare.

Kështu që, në vitin 2000, kur u bëra Kryeministër i Norvegjisë, bëra “Antrittsbesuch” në Gjermani. Duke reflektuar se ne admirojmë dhe që e konsiderojmë veten si miq të ngushtë të këtij vendi. Ishte po kjo dëshirë e njëjtë për pajtim, që ndihmoi për ribashkimin e miqve dhe të dashurve, Lindjes dhe Perëndimit, pas dyzet viteve të Luftës së Ftohtë.

Për gjeneratën time, rënia e Murit të Berlinit ishte një moment përcaktues. Atë natë, ne ishim të gjithë Berlinerë. Si shumë të tjerë, unë u ngjita në televizionin tim. Mbaja në krah djalin tim, i cili ishte vetëm disa muajsh. Kjo me të vërtetë u ndje si një fillim i ri.

Se gjenerata e tij, ndryshe nga babai im, gjyshi im dhe imja, mund të rriten në një botë pa pengesa, dhe pa kërcënimin e vazhdueshëm të luftës.

Imazhet e qindra njerëzve «duke shembur atë mur» u bënë ikonike. Një klithmë thirrëse për kampionët e lirisë dhe njerëzit e shtypur kudo. Por siç e dimë, muret tashmë kishin filluar të binin. Në të gjithë Evropën Qendrore dhe Lindore.

Në vendet e anijeve të Gdansk, vendlindja e Solidarnoarn. Në piknikun pan-Evropian, në kufirin austriak-hungarez. Në protestat paqësore në rrugët e Dresdenit, Leipzig dhe Pragë. Dhe në dy milion njerëzit, duke formuar një zinxhir njerëzor nga Vilnius, Riga dhe Tallinn.

Dhe kjo është ajo që i bëri këto ngjarje kaq të jashtëzakonshme. Fuqia e protestës paqësore. Forca e solidaritetit. Të jesh pjesë e diçkaje më të madhe.

Dhe kjo është ajo që e bën lidhjen transatlantike kaq të rëndësishme. Aty ku asnjë komb nuk qëndron vetëm. Dhe asnjë pengesë nuk është shumë e madhe.

Lidhja midis Evropës dhe Amerikës së Veriut bëri të mundur riintegrimin e Gjermanisë në bashkësinë evropiane dhe ndërkombëtare, për t’i dhënë fund Luftës së Ftohtë pa qëlluar një të shtënë dhe për të krijuar kushtet për integrimin evropian.

Ribashkimi i Gjermanisë dhe Evropës do të ishte i pamundur pa garancinë e sigurisë së Shteteve të Bashkuara. Dhe integrimi i mëtejshëm evropian u bë i mundur nën ombrellën e sigurisë të siguruar nga NATO. Për vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore, anëtarësimi në NATO ishte hapi i parë për integrimin në familjen Euro-Atlantike. Një nxitës i demokracisë dhe reformës. Një hap drejt prosperitetit më të madh dhe  një pararendës i anëtarësimit në BE. NATO dhe Bashkimi Evropian janë dy anë të së njëjtës medalje. Partnerë të domosdoshëm për paqen dhe prosperitetin në Evropë.

Përpjekje për të distancuar Evropën nga Amerika e Veriut jo vetëm që do të dobësojë Aleancën transatlantike, por gjithashtu po rrezikon të ndajë vetë Evropën. Uniteti Evropian nuk mund të zëvendësojë unitetin transatlantik. Unë mirëpres fuqimisht përpjekjet për forcimin e mbrojtjes evropiane që mund të përmirësojë aftësitë dhe ndarjen e barrës brenda NATO-s. Por Bashkimi Evropian nuk mund ta mbrojë Evropën.

Kjo ka të bëjë pjesërisht me forcën ushtarake. Pas Brexit, 80% e shpenzimeve të mbrojtjes së NATO-s do të vijnë nga Aleatët jo të BE-së. Dhe Gjermania do të jetë e vetmja anëtare e BE që udhëheq një nga grupet e betejave të NATO-s në lindje të Aleancës.

Ka të bëjë edhe me gjeografinë. Nga Norvegjia në Veri, në Turqinë në Jug, dhe SH.B.A., Kanada dhe Mbretëria e Bashkuar në Perëndim. Të gjitha janë thelbësore për ta mbajtur Evropën të sigurt.

Unë i them të gjitha këto duke ditur që shumë prej jush mund të mendojnë për mosmarrëveshjet, dallimet dhe ndarjet midis Aleatëve të NATO-s. Mbi tregtinë, energjinë, ndryshimin e klimës, Iranin, dhe së fundmi për situatën në veri-lindje të Sirisë. Kemi pasur dallime serioze më parë. Nga Kriza e Suezit në 1956, në Luftën në Irak në 2003. Por në fund të ditës, ne kemi qenë gjithmonë në gjendje të bashkohemi rreth detyrës sonë kryesore. Për të  siguruar dhe mbrojtur njëri-tjetrin.

NATO është platforma e vetme ku aleatët nga Evropa dhe Amerika e Veriut ulen çdo ditë. Për të diskutuar çështje të vështira që prekin sigurinë tonë të përbashkët. Dhe për të mbajtur gati një miliardë qytetarët tanë të sigurt.

Konsensusi nuk është gjithmonë i lehtë, e di që pas kryesimit të Këshillit të Atlantikut të Veriut për disa vjet, por uniteti ynë është thelbësor për sigurinë tonë të përbashkët. Dhe është në interesin kombëtar të secilit prej nesh të qëndrojmë të bashkuar. Eshtë mirë për Amerikën e Veriut dhe e mirë për Evropën.

Prandaj, të gjithë ne kemi një përgjegjësi t’i kapërcejmë dallimet tona sot, siç kemi bërë në të kaluarën. Sepse jemi përballur me një botë më të paparashikueshme. Dhe në kohë të pasigurt duhet të qëndrojmë së bashku. Ne kemi nevojë për institucione shumëpalëshe të forta si NATO.

Një Rusi më e sigurt është një shtytës kryesor për rritjen e paparashikueshmërisë me të cilën po përballemi. Aneksimi  i paligjshëm i Krimesë prej saj, ishte hera e parë pas Luftës së Dytë Botërore ku një vend kapi territorin e një tjetri në Evropë. Amerika e Veriut dhe Europa janë përgjigjur në një mënyrë të bashkuar dhe të vendosur. NATO ka zbatuar përforcimin më të madh të mbrojtjes sonë kolektive që nga fundi i Luftës së Ftohtë dhe Bashkimi Evropian ka qëndruar i vendosur në përdorimin e sanksioneve ekonomike.

Demonstrimi ndaj Rusisë pë pasojat e shkeljes së ligjit ndërkombëtar, tregon forcën e lidhjes transatlantike.

Kontrolli i armëve dhe shkatërrimi i Traktatit INF tregojnë më tej rëndësinë e unitetit transatlantik. Rusia ka vendosur raketa të reja me rreze të ndërmjetme, në shkelje të qartë të traktatit INF, i cili ishte një gur themeli për kontrollin e armëve tona të sigurisë për dekada. Një traktat që respektohet vetëm nga njëra palë nuk mund të na mbajë të sigurt. Kjo është arsyeja pse të gjithë Aleatët mbështetën vendimin e Shteteve të Bashkuara për t’u tërhequr nga Traktati në fillim të këtij viti.

Pozicioni i NATO-s është i qartë. Ne do të bëjmë gjithçka që është e nevojshme për t’i mbajtur qytetarët tanë të sigurt. Por ne nuk do të pasqyrojmë atë që po bën Rusia. Ne nuk duam një garë të re për armët. Ne nuk duam një Luftë të Ftohtë. Dhe ne nuk kemi ndërmend të vendosim raketa të reja bërthamore me bazë tokësore në Evropë.

Aleatët e NATO-s mbeten të përkushtuar për kontrollin efektiv të armëve, çarmatimin dhe mos-përhapjen dhe  të  hapur dhe kuptimplotë për dialogun me Rusinë.

Siç e dini, Traktati i INF ishte një marrëveshje bilaterale midis Shteteve të Bashkuara dhe ish Bashkimit Sovjetik. Por NATO siguroi një platformë për të gjithë aleatët që të marrin vendime së bashku. Siç ka bërë me traktatet e tjera të kontrollit të armëve në të kaluarën. Dhe siç vazhdon të bëjë edhe sot. Pra, një lidhje e fortë transatlantike që formon arkitekturën tonë të kontrollit të armëve dhe sigurinë tonë të përbashkët.

Një sfidë tjetër që kërkon që Evropa dhe Amerika e Veriut të qëndrojnë së bashku është lufta kundër terrorizmit ndërkombëtar. Krah për krah në Koalicionin Global të udhëhequr nga SH.B.A., ne kemi bërë përparim të madh në luftën kundër ISIS. Lirimi i territorit të gjerë dhe miliona njerëzve në Irak dhe Siri.

Situata në veri-lindje të Sirisë mbetet shumë e vështirë. Ekzistojnë pikëpamje të ndryshme midis Aleatëve. Por aleatët bien dakord për nevojën për të mbrojtur përfitimet që kemi bërë në luftën kundër armikut tonë të përbashkët, ISIS. Për të ruajtur angazhimin për misionet dhe operacionet tona në rajon. Përfshirë misionet trajnuese të NATO-s në Irak dhe Afganistan dhe për të gjetur një zgjidhje politike të krizës në Siri përmes përpjekjeve të udhëhequra nga KB.

Evropa dhe Amerika e Veriut gjithashtu duhet të punojnë së bashku për të kuptuar dhe për t’iu përgjigjur një peizazhi gjeostrategjik në ndryshim. Kjo përfshin rritjen e Kinës dhe ritmin marramendës të ndryshimit teknologjik. Së shpejti Kina do të ketë ekonominë më të madhe në botë. Dhe ajo tashmë ka buxhetin e dytë më të madh të mbrojtjes në botë, duke investuar shumë në aftësi të reja. Vetëm në pesë vitet e fundit, Kina ka shtuar 80 anije dhe nëndetëse në marinën e saj – ekuivalentin e tërë Marinës Mbretërore të Mbretërisë së Bashkuar. Ajo ka qindra raketa me një varg që do të ishte e ndaluar nga traktati INF. Dhe së fundmi shfaqi një raketë të re lundrimi supersonik, një asortiment të droneve të reja, raketa anti-anije dhe glider hipersonik.

Kina është duke u bërë një lider global në zhvillimin e teknologjisë së re. Nga 5G në njohjen e fytyrës, dhe nga llogaritjet kuantike deri tek mbledhja e sasive të mëdha të të dhënave globale. Pra, ne duhet të kuptojmë se çfarë nënkupton madhësia në rritje dhe shtrirja e ndikimit të Kinës për sigurinë tonë. Jo vetëm për sigurinë tonë të përbashkët, por edhe për lirinë, demokracinë dhe shtetin e ligjit. Mënyra më e mirë për ta bërë këtë është që Evropa dhe Amerika e Veriut të punojnë së bashku. Sepse ne përfaqësojmë gjysmën e fuqisë ekonomike të botës dhe gjysmën e fuqisë ushtarake të botës. Ne jemi më të fortë kur flasim së bashku në skenën globale. Dhe ne jemi më të sigurt kur qëndrojmë së bashku për të përballuar sfidat në të ardhmen.

Paradoksi është se përkundër dallimeve që shohim midis Aleatëve të NATO-s, Evropa dhe Amerika e Veriut po bëjnë më shumë së bashku sot sesa për shumë vite. Shtetet e Bashkuara nuk po braktisin Evropën. Përkundrazi. Po investon në sigurinë e Evropës. Me më shumë trupa, infrastrukturë dhe më shumë ushtrime.

Pas rënies së Murit të Berlinit, Shtetet e Bashkuara gradualisht ulën praninë e saj ushtarake në Evropë. Tanku i fundit luftarak amerikan u largua nga Bremerhaven në vitin 2013. Tani ata janë rikthyer me një brigadë të blinduar të plotë. Dhe vitin e ardhshëm do të shohim vendosjen më të madhe të trupave amerikane në Evropë  në 25 vjet për një stërvitje. Gjermania do të jetë qendra logjistike për këtë stërvitje Defender 2020. Demonstrimi i angazhimit të Shteteve të Bashkuara për Evropën dhe roli i Gjermanisë në zemër të Aleancës sonë.

Aleatët Evropian gjithashtu po rriten, Investimi në aftësitë moderne dhe gatishmëria e forcave tona, Rritja e shpenzimeve për mbrojtje për pesë vjet me radhë dhe duke shtuar njëqind miliardë dollarë shtesë në buxhetet e tyre të mbrojtjes deri në fund të vitit të ardhshëm.

Ky është një lajm i mirë. Ne jemi duke bërë më shumë së bashku. Dhe kam besim se do të ruajmë vrullin. Jo sepse Shtetet e Bashkuara e kërkojnë atë. Por sepse liria jonë nuk vjen falas. Dhe sepse, në një botë më të paparashikueshme, ne duhet të vazhdojmë t’i mbajmë të sigurt qytetarët tanë.

Ne nuk mund të lejojmë të jemi të vetëkënaqur. Ne kemi nevojë për një Gjermani të fortë, në zemër të NATO-s dhe sigurisë evropiane. Gjermania është një Aleat i NATO-s me shumë vlera. Kontribues i madh në misionet dhe operacionet e NATO-s, nga Kosova në Afganistan.

Ajo po kryeson këtë vit Forcën tonë  të gatishmërisë të Lartë. Për të forcuar aftësinë tonë për të vendosur në kudo dhe kurdo që të jetë e nevojshme. Dhe ajo pret një komandë të re të NATO-s në Ulm, për të siguruar që forcat tona mund të lëvizin shpejt dhe lehtë në të gjithë Evropën.

Gjatë shumë dekadave, Gjermania ka dëshmuar të jetë një Aleatë i besuar. Një udhëheqës i përgjegjshëm global dhe një forcë lëvizëse prapa një Bashkimi Evropian më të fortë dhe më të thellë. Ekonomia më e madhe e Evropës gjithashtu duhet të mbetet një forcë drejtuese brenda Aleancës sonë transatlantike.

Zonja dhe zoterinj,

Bota me të cilën po përballemi është shumë e ndryshme nga viti 1989, por një gjë mbetet e njëjtë, nevoja për një lidhje të fortë midis Evropës dhe Amerikës së Veriut. Gjermanisë i duhet një NATO e fortë dhe NATO-s i duhet një Gjermani e fortë.

Ne jemi përballur me ato që dukeshin si pengesa të pakapërcyeshme në të kaluarën. Por siç tregon historia, kur qëndrojmë të bashkuar, asnjë pengesë nuk është shumë e madhe. 30 vjet më parë, një gjeneratë guxoi të ëndërronte të pamundurën. Sot, brezi ynë duhet të vazhdojë luftën e tyre. Kështu që brezi i ardhshëm mund ta përballojë të ardhmen me besim.

Faleminderit shumë për vëmendjen tuaj.

*Fjalimi i Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg në Dialogun Global për Udhëheqësit Körber, Berlin

 

Fraksion.com