ANSA: Shqipëria përgatitet për një bum tjetër turistik
Shqipëria po përgatitet për një bum tjetër turistik gjatë 2019. Vitin e kaluar, vizitorët e huaj arritën shifrën e 6 milionë turistëve, me një rritje prej më shumë se 15% krahasuar me vit më parë, shkruan agjencia italiane e lajmeve, ANSA, në një artikull të publikuar për Shqipërinë.
”Është toka e shqiponjave, ndërkohë që ne përshëndetemi nga një një buf duke ngjitur shkallët prej druri të fermës Mrizi i Zanave të kuzhinierit Altin Prenga.
Një buf me pendë të vërteta, indiferent dhe i qetë nga thirrjet tona të papritura, si një prani përrallash. Hyjmë brenda, një flakë prej guri dhe druri të gjallë, ngjyra të ngrohta, aroma të lashta.
Por, befasia e vërtetë do të jetë për shijen dhe sytë. Mrizi i Zanave është rreth një orë nga Tirana, në fshatin Fishtë, në mes të një pylli, jo larg nga një prej kampeve të punës së detyruar e regjimit të kaluar.
Shqipëria ishte i vetmi vend ateist europian sanksionuar me ligj, kur në vitin 1967 diktatori Enver Hoxha shpalli ateizmin shtetëror. Festat fetare festoheshin fshehtas dhe hahej bukë e ngrohtë me miell të bekuar, djathë dhe hudhra të freskëta.
Sot Altin Prenga është një djalë i ri, por ai i kujton ato shije klandestine dhe punën e tij për rimëkëmbjen e e një kuzhinë krenarie (në Shqipëri tavolina e Altinit është shumë e vlerësuar është një pikë reference e slow food) tregon për një rizbulim që në fakt bëhet një reflektim mbi historinë shqiptare.
Altini mbërriti në Itali në vitin 1998, në moshën 15-vjeçare, në një nga ato anije që shikonim në TV dhe në të cilin ishin mijëra njerëz të dëshpëruar, ai punoi shumë vite në rajone të ndryshme, duke përfshirë Trentinon, por më pas, ai u kthye në vendin e tij të origjinës.
Sot ai u shërben 60 000 njerëzve në vit, ka krijuar një rrjet me qindra fermerë dhe barinj që e furnizojnë atë me produktet më të mira të zonës, duke përfshirë një ekip të vlefshëm të mbledhësve të frutave (ju duhet të shijoni makaronat e tij me boronicë të egër) . Në enët e tij ka të gjithë magjinë e një kujtese antike që shfaqet, përbërës të habitshëm, shije që i referohen tregimeve që ne dëgjonim si fëmijë.
Një kuzhinë e krenarisë së rizbuluar. “Do të doja që shqiptarët – thotë ai – të bëhen krenarë për të qenë fermerë si fshatarët italianë, krenarë për rëndësinë e punës së tyre dhe produkteve të tyre”. Vera vjen nga vreshtat e afërt të Kallmetit. Për ata që mendojnë se distanca prej një ore nga Tirana është e tepruar, Mrizi i Zanave gjithashtu ka 10 dhoma.
Me zgjimin mund të bëheni kureshtarë duke vëzhguar një nga 175 000 bunkerët e ndërtuara nga Enver Hoxha, është ende atje, jo shumë larg hyrjes në agroturizmin e Altinit. Por ndërkohë bufi është zhdukur.
Si një pikësim i mbetur i territorit, bunkerët do të shoqërojnë udhëtimin tuaj përmes Shqipërisë kudo, instrumentet e heshtura të regjimit që shqetësojnë ende nuk përdoren, për të shkaktuar kërcënimin delirues të një sulmi bërthamor ose një pushtimi të menjëhershëm.
Një çelës për të lexuar një vend të ndërlikuar, ende i ndarë midis një të kaluare të dhimbshme dhe një modernizmi që tërheq rrokaqiej dhe pasqyron qendrat e reja urbane, dritat festive të qyteteve bregdetare, shumë të rinj me një pamje krenare.
Një vend ku ende është e lehtë të takosh një gomar me ngarkesën e tij dhe pranë tij një njeri me një ritëm të durueshëm, si në një Itali të pasluftës; një vend krenar me një të ardhme të ndritur, e cila manifestohet me numrat në rritje të prezencës turistike nga viti në vit, duke konfirmuar interesin në rritje për Shqipërinë e potencialeve të madha dhe bukurive natyrore ende të pashkelur, e kombinuar me çmime të përballueshme.
470 kilometra të bregdetit shqiptar tërheqin çdo vit më shumë gjermanë, polakë, francezë dhe turistë nga Europa Veriore. Italianët renditen të parët në aspektin e numrit më të lartë (rreth 436 mijë në vitin 2018, 20% më shumë).
Alternativa e shqiponjës së zezë me dy koka (flamuri i Shqipërisë në një sfond të kuq: një kokë përballë Lindjes, tjetra në Perëdim, duke shikuar si Romën dhe Konstandinopojën) bëhet përgjigjja për plazhet më të mbushura me njerëz në Greqinë fqinje.
Shkurt, Shqipëria është Greqia e re. “Është e pamundur të mos kopjojmë Italinë, por nuk duam të bëjmë gabimet tuaja”, thotë kryeministri Edi Rama duke treguar ndërgjegjësimin se dëshiron të kapë avantazhet e një shansi turistik të mbërritur më në fund, por duke ditur të shikosh edhe rreziqet.
Nga Italia, ”Adria Ferries” garanton lidhjet ditore me detin nga Trieste, Ankona, Bari në Durrës, me makinë, sepse në Tokën e Shqiponjave lidhjet nuk janë të thjeshta, me një hekurudhë të munguar dhe një rrjet rrugor që përkujton Italinë pas luftës, pavarësisht progresit të bërë.
Kompania e anijeve, e cila gjithashtu ofron pako turistike, i kushton vëmendje të veçantë modeleve të biznesit të qëndrueshëm.
Gjatë rrugës për në gjirin e Vlorës (që ishte kryeqyteti i parë, Tirana është nga viti 1920), ju do të admironi plazhet e gjatë me rërë dhe një nga 10 zonat e mbrojtura të vendit, ku ka 15 parqe natyrore dhe shumë zona malore, sektori i turizmit, në të cilin qeveria aktuale synon të fokusohet.
Ndër plazhet më të rëndësishme në jug të Vlorës, ku deti Adriatik takon detin Jon, janë Ksamili, Orikumi, Himara deri në perlën e vogël të Sarandës; në veri Velipoja dhe Shëngjini; në qendër përveç Durrësit gjiri i Lalëzit, Mali i Robit, Spille, Karpen.
Por rruga është e mbushur me bizhuteri si qyteti i lashtë osman i Beratit, trashëgimi e Unesco-s, “qyteti i një mbi një dritareve”. Lagjet e fortifikuara të shtëpive të lashta të gurit, kishave dhe xhamive, Berati ende përfaqëson një shembull të tolerancës shekullore dhe bashkëjetesës paqësore midis të krishterëve dhe myslimanëve. Ura e Goricës, 127 metra e gjatë nga epoka osmane, në lumin Osum, lidh lagjet e Goricës dhe Mangalemit. Për të vizituar fortesën e afërt të Beratit, ku Skënderbeu pësoi një nga humbjet e tij shumë të pakta.
Lungomare e Vlorës përveç shëtitjeve të bukura, përvojave të kuzhinës për të theksuar, për shembull nëse e pëlqeni peshkun e kaltër dhe produktet e kopshtit, nuk mund të humbni restorant ”Bujarin”, ku mund të gjeni artikuj të freskët, salca origjinale të perimeve të egra dhe frutave.
Shumë i rekomanduar një udhëtim me anije rreth gadishullit të Karaburunit, i përfshirë në Parkun Detar Kombëtar të Karaburun-Sazanit, një destinacion popullor për zhytësit, shpellat dhe gjiret e pacënuar, reliket e lashta të zhytura; mos humbisni plazhet e zonës së Orikumit, 20 kilometra në jug të Vlorës. Ekskursioni nga Vlora në Sarandë është shumë i bukur.
Gjithashtu pranë Vlorës,gjendet parku arkeologjik i Apollonisë, për nder të tempullit të zotit Apollo, nga i cili kanë mbetur disa rrënoja. E themeluar në vitin 588 para Krishtit nga kolonistët grekë të Korfuzit aktual, Apollonia ishte një port i rëndësishëm, gjithashtu pikënisje e rrugës ”Egnatia”. U bë një koloni romake, e përfshirë në krahinën e Epirit. Perandori romak Oktavian përfundoi studimet atje në 44 paar Krishtit dhe pikërisht këtu ai mësoi lajmin se njerku i tij, Cezari, ishte vrarë.
Ju nuk mund të largoheni nga Shqipëria pa u zhytur në një nga bunkerët klaustrofobikë. Një në qendër të Tiranës, jo shumë larg nga sheshi Skënderbej, ia vlen të vizitohet. Është një nga më të mëdhenjtë, antisizmik dhe antiatomik, fsheh një tunel të lidhur drejtpërdrejt me Ministrinë e Brendshme, përfshinte përveç dhomave të shumta për ushtarët dhe mjete mbrojtëse, dhomën e gjumit të ministrit, si dhe disa qeli dhe dhoma torture.
Sot Bunk’Art 1 dhe ai që duhet të priste Enver Hoxhën vetëm jashtë Tiranës, Bunk’Art 2, prej 2 680 metra katrorë, janë bërë muze të kujtesës, ku mund të hulumtosh përmes objekteve, filmave të epokës, një lloj udhëtimi të regjimit, një vizitë edukative për të gjithë, veçanërisht për të rinjtë.
Ju nuk do të hasni shumë ndërtesa kulti, diktatura Hoxha është kujdesur edhe për punën e përpiktë të fshirjes së kujtesës. Gjatë regjimit, i cili zgjati nga viti 1944 deri në vdekjen e Hoxhës më 1985, rreth 2 500 kisha u shpërthyen me dinamit ose përdoreshin si një depo për armë dhe materiale. Popullsia ishte e ndaluar të përdorte televizor, ose në disa raste edhe për të kërcyer ose kënduar një këngë që kujtonte stilin e jetës perëndimore dhe vuajtjen me burgimi të përjetshëm.
Shqiptarët e duan shumë Italinë, që nga koha kur shikonin Festivalin e Sanremos në TV klandestine: është e vështirë të takosh një banor që nuk flet së paku pak italisht. Gjeniu i arkitekturës dhe dizajnit italian është qartë i dukshëm në Pallatin e Mbretit në Tiranë, pallati i fundit mbretëror i ndërtuar në Europë, i vetmi në të cilin një mbret kurrë nuk fjeti. Gherardo Bosio dhe arkitektë të tjerë nga shkolla Giò Ponti punuan në ndërtimin e 1250 metra katrorë të hapësirës së brendshme të rrethuar nga 75 hektarë pyje dhe orendi elegante.
Durrësi gjithashtu ruan gjurmët romake, muret dhe një amfiteatër në qendër të qytetit. Ofron perla të kuzhinës me pamje nga porti, bulevardet me pemë të mëdha, rrugët tregtare dhe një gjallëri që goditi edhe Catullo dy mijë vjet më parë që e përkufizoi qytetin port “tavernën e Adriatikut”.
Këtë vit Shqipëria po përgatitet për një bum tjetër turistik, duke ngjallur interesin e emrave të mëdhenj në këtë sektor: vitin e kaluar vizitorët e huaj arritën shifrën e 6 milionë turistëve, me një rritje prej më shumë se 15% krahasuar me vit më parë./k.s/
