Nuk mund të ketë mbrojtje pa pjesëmarrje

Nga MSc. Mimoza Golikja

“Nuk mund të ketë mbrojtje pa pjesëmarrje, sepse në rrënjë të saj, dhuna seksuale është një çështje gjinore”, tha të martën (23 prill 2018), zonja Clare Hutchinson, Përfaqësuesi Special i Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s për Gratë, Paqen dhe Sigurinë, në debatin e hapur të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara mbi dhunën seksuale në konflikt. “Për të adresuar në mënyrë efektive dhunën seksuale, ne duhet të adresojmë dhe të çmontojmë gjithçka që pengon pjesëmarrjen e plotë të grave në paqe dhe siguri” shpjegoi znj. Hutchinson.

NATO mbështet përpjekjet globale për të luftuar dhunën seksuale dhe dhunën me bazë gjinore në konflikt. Misionet dhe operacionet e NATO-s punojnë ngushtë me autoritetet lokale dhe komunitetet për të zhvilluar strategji parandaluese efektive dhe për të forcuar përpjekjet kombëtare për të hetuar dhe për të  bërë që autorët të japin llogari.

Zonja Hutchinson përmbylli fjalën e saj duke thënë se NATO do të “bëjë më shumë për të trajtuar dhunën seksuale të lidhur me konfliktin brenda mandateve tona operacionale dhe të vazhdojë, kudo që të vendosemi, të krijojmë kushtet për siguri që do t’u lejojmë grave dhe vajzave të jetojnë të lira nga abuzimi dhe dhuna”.

“Në fund të fundit, në trajtimin e dhunës seksuale ndaj grave dhe vajzave, ne bëjmë më shumë sesa t’i ndihmojmë viktimat individuale; ne vendosëm një nivel për respektimin e dinjitetit themelor dhe të të drejtave të njeriut. Duke bërë këtë, ne mund të hedhim themelin për stabilitetin e qëndrueshëm”.

 

Dhuna seksuale dhe dhuna në baza gjinore;  NATO ripohon angazhimin

Përfaqësues Special i Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s për Gratë, Paqen dhe Sigurinë, Clare Hutchinson, ju drejtua Këshillit të Sigurimit  të OKB-së me Deklaratwn e NATO-s në mbi dhunën seksuale dhe dhunën me bazë gjinore në konflikt. Ajo theksoi faktin se këtë vit NATO festoi përvjetorin e 70-të, i cili ofron një mundësi për të reflektuar mbi arritjet e Aleancës,   por edhe për të parë të ardhmen. “Misioni kryesor i NATO-s gjatë shtatëdhjetë viteve të fundit ka qenë të mbrojë nga afër të drejtat themelore të demokracisë, lirisë individuale dhe sundimit të ligjit; temat që rezonojnë në mënyrë të qartë me axhendën e Grave, Paqes dhe Sigurisë dhe të cilat nënvizojnë punën tonë në mbrojtjen e civilëve”, tha ajo. Miratimi i rezolutave të Grave, Paqes dhe Sigurisë dhe puna e këtij Këshilli ka krijuar “një kurs të ri për të kuptuar dhe për t’iu përgjigjur abuzimit të rëndë dhe sistematik seksual të grave dhe vajzave në dhe rreth konfliktit. Ndërgjegjësimi se dhuna seksuale në konflikt jo vetëm që prek gratë dhe vajzat, por edhe komunitete të tëra, tani është ngulitur në të menduarit tonë kolektiv”. Ngritja e dhunës seksuale si një çështje ndërkombëtare e paqes dhe sigurisë ka çuar në një pritshmëri më të madhe që aktorët, përfshirë NATO-n, të marrin një rol më të rëndësishëm në trajtimin e dhunës seksuale.

“Vitin e kaluar, Krerët e Shteteve dhe Qeveritë e NATO-s miratuan një Politikë dhe Plan Veprimi të ri për Gratë, Paqen dhe Sigurinë, duke futur parimet tona udhëzuese mbi përfshirjen dhe integritetin e WPS-së. Këto parime kolektive sigurojnë një ind lidhës midis sigurisë, stabilitetit dhe mjediseve mbrojtëse, dhe kornizojnë qasjen tonë ndaj mbrojtjes përmes kaleidoskopit të WPS. Nuk mund të ketë mbrojtje pa pjesëmarrje, sepse në rrënjë të saj, dhuna seksuale është një çështje gjinore”.

Dhuna seksuale rrjedh nga pabarazitë themelore gjinore. Fokusimi në zgjidhje vetëm mbrojtëse dhe parandaluese është i kufizuar dhe i pamjaftueshëm. Për të adresuar në mënyrë efektive dhunën seksuale, “ne duhet të adresojmë dhe të çmontojmë të gjitha pengesat që pengojnë pjesëmarrjen e plotë të grave në paqe dhe siguri. Lufta kundër dhunës seksuale në konflikt dhe përqëndrimi në përgjigjet operacionale efektive ndaj këtij abuzimi të tmerrshëm të grave dhe vajzave është kritike. Megjithatë, kjo nuk duhet të ndodhë në kurriz të mbështetjes së fuqizimit të grave” tha Clare Hutchinson. Natyra afatgjatë shkatërruese e CRSV si dhe efekti i saj në të gjitha komunitetet “vazhdojnë të paraqesin kërcënime të rëndësishme për paqen dhe sigurinë globale. Për NATO-n kjo është bërë qendrore për përpjekjet tona për të mbrojtur civilët në të gjitha misionet dhe operacionet tona”. Në Afganistan, “ne jemi duke punuar ngushtë me Ministrinë e Brendshme dhe të Mbrojtjes për të përmirësuar përpjekjet e tyre për të trajtuar dhunën seksuale. Puna jonë po ndihmon për të rritur ndërgjegjësimin e autoriteteve afgane dhe për të forcuar përpjekjet e tyre për të identifikuar dhe hetuar aktet e dhunës seksuale. Po punojmë gjithashtu për të gjetur mënyra më të mira për identifikimin dhe raportimin e rasteve të dhunës seksuale të lidhura me konfliktin- punë të rëndësishme që do të ushqehet se si i trajtojmë këto çështje në operacione dhe misione të tjera të udhëhequra nga NATO”. Në Kosovë, “Forca e Kosovës e drejtuar nga NATO është duke u përqendruar në shtrirjen e komunitetit dhe duke siguruar që popullata kosovare të kuptojë rolin e NATO-s në luftën kundër dhunës seksuale të konfliktit dhe se si ne mund të ndihmojmë. Komandanti i KFOR-it kohët e fundit foli për inkurajimin e aktorëve për të punuar së bashku për të mbështetur viktimat dhe të mbijetuarit dhe duke nënvizuar nevojën për t’u përqendruar në parandalimin”. Në Irak, “ne po punojmë me Shkollën Ushtarake të Mjekësisë për të rritur ndërgjegjësimin për dhunën seksuale të lidhur me konfliktin, me një fokus të veçantë në dhënien e këshillave personelit mjekësor se si të punojnë me viktimat dhe të mbijetuarit dhe si të vihen në veprim veprime efektive parandaluese”.

Së fundi, në selinë e NATO-s, “ne po zhvillojmë një doracak të ri për komandantët dhe planerët operacionalë”, si një mjet referimi për të menduarit kritik dhe vendimmarrjen në situatat e krizës ushtarake dhe për t’i udhëhequr  ata  për të parandaluar dhe për t’iu përgjigjur dhunës seksuale dhe dhunës në baza gjinore. “Megjithatë, përkundër përpjekjeve tona më të mira, pavarësisht nga bollëku i vëmendjes, përkundër rezolutave, angazhimeve, mbështetjeve dhe financimit – gratë vazhdimisht mbeten në rrezik dhe i nënshtrohen një brutaliteti të tmerrshëm anembanë botës. Ndërkohë që Aleanca për një kohë të gjatë ka mbajtur parimet e WPS si një element i lindur i detyrave tona kryesore, në këtë përvjetor të 70-të, ne premtojmë të bëjmë edhe më shumë për të trajtuar dhunën seksuale të lidhur me konfliktin brenda mandateve tona operacionale dhe të vazhdojmë, kudo që të vendosemi, kushtet për siguri që do t’u lejojnë grave dhe vajzave të jetojnë pa abuzime dhe dhunë. Vetëm në këtë mënyrë do të përmbushim detyrimet tona ndërkombëtare për të parandaluar kërcënimin e dhunës dhe për të mbrojtur ata që kanë më shumë nevojë. Në fund të fundit, në trajtimin e dhunës seksuale ndaj grave dhe vajzave, ne bëjmë më shumë sesa t’i ndihmojmë viktimat individuale; ne vendosëm një ton për respektimin e dinjitetit themelor dhe të të drejtave të njeriut. Duke bërë këtë, ne mund të hedhim një themel për stabilitet të qëndrueshëm”.

Gratë, Paqja dhe Siguria

 NATO demonstron angazhimin e saj për barazinë gjinore nëpërmjet zbatimit të Rezolutës së Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara (UNSCR) mbi Gratë, Paqen dhe Sigurinë (WPS). Këto Rezoluta (1325, 1820, 1888, 1889, 1960, 2106, 2122 dhe 2422) e njohin ndikimin jo proporcional të konfliktit të grave dhe vajzave dhe kërkojnë pjesëmarrje të plotë dhe të barabartë të grave në të gjitha nivelet e parandalimit të konflikteve pas konfliktit, rindërtimin dhe mbrojtjen e grave dhe vajzave nga dhuna seksuale në konflikt.

Në Samitin e Uellsit 2014, liderët e aleancës ranë dakord se integrimi i perspektivave gjinore në të tre detyrat themelore thelbësore të NATO-s (si mbrojtja kolektive, menaxhimi i krizave dhe siguria bashkëpunuese) do të kontribuojnë në një NATO më moderne, të gatshme dhe të përgjegjshme. NATO dhe partnerët e saj e njohin rëndësinë e sigurimit të pjesëmarrjes aktive dhe kuptimplote të grave në institucionet vendimmarrëse dhe të sigurisë dhe NATO promovon përfshirjen e perspektivave gjinore në detyrat dhe funksionet e saj. Në Këshillin e Partneritetit Euro-Atlantik (EAPC), aleatët dhe partnerët e NATO-s filluan punën në këtë fushë në vitin 2007 me miratimin e një politike specifike për të mbështetur zbatimin e RKSKB-ve në WPS. Gjatë viteve, politika është përditësuar për të pasqyruar ndryshimet ndërkombëtare, planet e veprimit të lidhura kanë forcuar zbatimin dhe shumë vende partnere nga e gjithë bota janë lidhur me këto përpjekje. Gjinia është një fokus i rëndësishëm i bashkëpunimit të NATO-s me organizata të tjera ndërkombëtare, në veçanti Bashkimi Afrikan (AU), Bashkimi Evropian (BE), Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) dhe Kombet e Bashkuara (OKB) si dhe shoqërinë civile. Paneli Këshillëdhënës i Shoqërisë Civile të NATO-s ofron hapësirë ​​për gratë që të angazhohen me NATO-n për sigurinë dhe mbrojtjen dhe Përfaqësuesi Special i Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s shërben si pikë fokusi i nivelit të lartë për kontributin e NATO-s në axhendën e Grave, Paqes dhe Sigurisë.

Marrëdhëniet me Kombet e Bashkuara

 NATO dhe Kombet e Bashkuara (OKB) ndajnë një angazhim për ruajtjen e paqes dhe sigurisë ndërkombëtare. Të dy organizatat kanë bashkëpunuar në këtë fushë që nga fillimi i viteve 1990, në mbështetje të paqes dhe operacioneve të menaxhimit të krizave. Kompleksiteti i sfidave të sotme të sigurisë ka kërkuar një dialog më të gjerë ndërmjet NATO-s dhe OKB-së. Kjo ka çuar në forcimin e bashkëpunimit dhe marrëveshjeve të ndërlidhjes ndërmjet stafit të të dy organizatave, si dhe agjencive të specializuara të OKB-së. Nga ana tjetër Koncepti Strategjik i NATO-s për vitin 2010 e angazhon Aleancën për parandalimin e krizave, menaxhimin e konflikteve dhe stabilizimin e situatave pas konfliktit, duke përfshirë më shumë bashkëpunimin me partnerët ndërkombëtarë të NATO-s, më e rëndësishmja në OKB dhe Bashkimin Evropian. Rezolutat e Këshillit të Sigurimit të OKB-së kanë dhënë mandatin për operacionet e NATO-s në Ballkanin Perëndimor, Afganistan dhe Libi. Ato gjithashtu kanë siguruar kuadrin për misionin e trajnimit të NATO-s në Irak. NATO gjithashtu ka ofruar mbështetje për operacionet e sponsorizuara nga OKB-ja, duke përfshirë asistencën logjistike për operacionet paqeruajtëse të mbështetura nga Unioni Afrikan në Darfur, Sudan dhe në Somali; mbështetja për operacionet e ndihmës të fatkeqësisë në OKB në Pakistan, pas tërmetit masiv në vitin 2005; dhe shoqërimi i anijeve tregtare që mbanin furnizime humanitare të Programit Botëror të Ushqimit jashtë brigjeve të Somalisë. Bashkëpunimi praktik ndërmjet NATO-s dhe OKB-së shtrihet përtej veprimeve përfshirë: vlerësimin dhe menaxhimin e krizave, bashkëpunimin civil-ushtarak, trajnimin dhe arsimin, luftimin e korrupsionit në sektorin e mbrojtjes, veprimin ndaj minave, zbutjen e kërcënimeve të bëra nga pajisjet shpërthyese të improvizuara, aftësitë civile, roli i grave në paqe dhe siguri, mbrojtja e civilëve, përfshirë fëmijët, në konflikte të armatosura, luftimi i dhunës seksuale dhe gjinore, kontrollimi i armëve dhe mospërhapja, si dhe lufta kundër terrorizmit. Në Samitin e Liderëve për Paqeruajtjen 2015, mbajtur në margjinat e Asamblesë së 70-të të Përgjithshme të OKB-së, NATO gjithashtu premtoi mbështetje të zgjeruar për OKB-në në fushën e operacioneve të paqes. Deklarata e Përbashkët e përditësuar e planifikuar për bashkëpunimin e ardhshëm midis NATO-s dhe OKB-së u nënshkrua më 26 tetor 2018. Duke u bazuar në Deklaratën e Përbashkët origjinale të nënshkruar në shtator 2008, ajo përcakton fusha prioritare për bashkëpunimin e ardhshëm, duke përfshirë mbështetjen për operacionet e paqes të OKB- luftimin e terrorizmit, mbrojtjen e civilëve dhe promovimin e agjendës së Grave, Paqes dhe Sigurisë. Në vitin 2010, NATO përforcoi marrëveshjet e ndërlidhjes duke vendosur postin e Zyrtarit Civil Ndërkombëtar të NATO-s në Kombet e Bashkuara, përveç atij të një Zyrtari Ndërlidhës Ushtarak, i themeluar në vitin 1999. Bashkëpunimi i përmirësuar me OKB-në dhe aktorë të tjerë ndërkombëtarë, si BE-ja dhe Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, është pjesë integrale e kontributit të NATO-s në një “Qasje Gjithëpërfshirëse” për menaxhimin dhe operacionet e krizës.

 

Fraksion.com