Ecja drejt NATO-s: Shkupi, anëtari më i ri në Aleancë
Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë, tashmë Republika e Maqedonisë të Veriut, pasi ka tejkaluar mosmarrëveshjen 28-vjeçare rreth emrit me Greqinë, ka nënshkruar sot protokollin për anëtarësimin në NATO. Dhe pikërisht në selinë e NATO-s në Bruksel, të mërkurën, më 6 shkurt 2019 Përfaqësuesit e Përhershëm në NATO-s, të 29 vendeve anëtare të Aleancës, nënshkruan Protokollin e Anëtarësimit për Republikën e Maqedonisë Veriore. Ceremonia e nënshkrimit u zhvillua në praninë e ministrit të Jashtëm Nikola Dimitrov. Pas nënshkrimit të Protokollit të Anëtarësimit, Shkupi tani mund të marrë pjesë në aktivitetet e NATO-s si i ftuar. Procesi i pranimit do të kalojë në kryeqytetet e 29 aleatëve ku Protokolli do të ratifikohet sipas procedurave kombëtare. Vendi do të bëhet një anëtar i NATO-s sapo të gjithë aleatët të kenë ratifikuar Protokollin e Anëtarësimit. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Stoltenberg në fjalimin e tij para ceremonisë, tha se ky është “një moment historik”, duke shtuar se, “Pritëm një kohë të gjatë që ju të jeni pjesë e familjes sonë”. Duke folur pas ceremonisë së nënshkrimit Jens Stolteberg tha se “NATO mban të sigurt pothuajse një miliard qytetarë në të gjithë Evropën dhe Amerikën e Veriut dhe me hyrjen tuaj në NATO do të jenë tridhjetë vende të përkushtuara për të mbrojtur njëri-tjetrin. Aderimi juaj do të sjellë më shumë stabilitet në Ballkanin Perëndimor. Kjo është e mirë për rajonin dhe për sigurinë euroatlantike”. Sekretari i Përgjithshëm, Stoltenberg përgëzoi Shkupin dhe Athinën që treguan përkushtim dhe kurajo në arritjen e një marrëveshjeje për çështjen e emrit. Shkupi tashmë i jep kontribut të rëndësishëm misionit të NATO-s në Afganistan dhe misionin paqeruajtës të KFOR-it në Kosovë.
Ministri maqedonas i Punëve të Jashtme, Nikolla Dimitrov i cili e nënshkroi Protokollin si përfaqësues i Maqedonisë së Veriut theksoi angazhimin e gjeneratave të tëra për arritjen deri tek kjo ditë dhe falënderoi kryeministrin e Maqedonisë, Zoran Zaev dhe atë të grek, Alexis Tsipras, për mundin dhe angazhimin e tyre në zgjidhjen e mosmarrëveshjes së emrit. Ai tha se kjo ndodhi pasi “Kryeministrat Zaev dhe Tsipras e shtruan rrugën për këtë synim dhe pajtim dhe se dëshmuan që e pamundura është e mundur”. “Për Maqedoninë, NATO paraqet kalimin e vijës së sigurisë dhe ajo është një familje shtetesh për siguri, qëndrueshmëri dhe që ka për qëllim ta bëjë botën më të qetë për ta jetuar”, tha ministri Dimitrov. Pas nënshkrimit të protokollit, me të cilën të gjithë përfaqësuesit e përhershëm nënshkruan prokollin, Stoltenberg i dhuroi stilografin e nënshkrimit ministrit të Jashtëm Dimitrov.
Kurse kryeministri i Maqedonisë, Zoran Zaev, me rastin e nënshkrimit të protokollit për anëtarësim të vendit të tij në NATO, ka uruar të gjithë qytetarët. Qeveria e Maqedonisë ka publikuar një mesazh urimi të kryeministrit Zaev. “Kjo është një ditë e madhe dhe historike për qytetarët tanë. Sot, Aleanca më e madhe e sigurisë në botë, NATO, na ka mirëpritur. Sot ne u ulëm krah për krah me aleatët tanë, në të njëjtën tryezë, në të njëjtën aleancë. Ne jemi të lumtur dhe duhet të jemi, sepse kemi siguruar stabilitet të përhershëm për vendin tonë. Ne kemi siguruar siguri dhe paqe. Progresi dhe zhvillimi tani janë të pandalshëm. Brezat tanë dhe fëmijët e brezave tanë do të jetojnë më mirë në vendin dhe rajonin që rrezaton me shpresë. Le të jemi krenarë”, shkruan Zaev.
Ditë historike për Republikën e Maqedonisë së Veriut
Duke ju drejtuar ministrit të Jashtëm të Republikës të Maqedonisë Veriore, Dimitrov, në konferencën e përbashkët që mbajtën për shtypin, Sekretari i Përgjithshëm të NATO-s Jens Stoltenberg i uroi mirëseardhjen duke thënë se “është vërtet mirë të të shoh ty këtu”, dhe tha se edhe pse ju keni qenë këtu edhe më parë, por kjo e sotmja është një ditë e veçantë, “pasi sot kemi nënshkruar protokollin e anëtarësimit, anëtarësimin tuaj në Aleancë. Sot është një ditë historike për vendin tuaj dhe një ditë krenare për të gjithë ne. Ambasadorët e NATO-s sapo kanë nënshkruar Protokollin e Anëtarësimit për Republikën e Maqedonisë të Veriut”.
Duke folur pë zgjidhjen e çështjes së emrit Sekretari i Përgjithshëm tha se “Unë dua të përgëzoj Shkupin dhe Athinën për angazhimin dhe guximin e treguar në arritjen e një marrëveshjeje për çështjen e emrit. Tani mund të shikojmë të ardhmen, ndërsa Aleatët fillojnë të ratifikojnë Protokollin”.
Pasi të gjithë aleatët të kenë ratifikuar Protokollin, Shkupi do të bëhet anëtari i 30-të i Aleancës. “Anëtarësimi do t’ju japë një vend në Këshillin e Atlantikut të Veriut. Ju do të keni një zë të barabartë në formësimin e vendimeve që marrim si aleatë. Ju tashmë jepni kontribute të rëndësishme për sigurinë tonë të përbashkët. Kontribuut në misionin tonë në Afganistan; Promovim i bashkëpunimit rajonal në Evropën Juglindore; Dhe po zbatoni gjithashtu reforma të mëdha.
NATO mban pothuajse një miliardë qytetarë në të gjithë Evropën dhe Amerikën e Veriut të sigurt dhe me hyrjen tuaj në NATO, do të ketë tridhjetë vende të angazhuara për të mbrojtur njëri-tjetrin. Aderimi juaj do të sjellë më shumë stabilitet në Ballkanin Perëndimor. Kjo është e mirë për rajonin dhe për sigurinë euro-atlantike. Prej sot, vendi juaj do të marrë pjesë në takimet e NATO-s si një “ftuar”. Ne shpresojmë që ministrin e Mbrojtjes Radmilla Shekerinska ta mirëpresim që në javën e ardhshme dhe të ftojmë Kryeministrin Zaev në takimin e Liderëve”.
Dhe duke ju referuar Samitit të ardhshëm të NATO-s që do të mbahet në dhjetor në Londër ai tha se ishte i lumtur të njoftonte se “Takimi i Liderëve do të zhvillohet në dhjetor në Londër. Londra ishte selia jonë e parë në vitin 1949, kështu që ky është një mjedis ideal për të shënuar 70 vjetorin e NATO-s. Ne jemi mirënjohës për Mbretërinë e Bashkuar për pranimin e takimit dhe që luan një rol kyç në aleancën tonë gjatë dekadave”.
Stoltenberg duke përfunduar deklaratën e tij tha se nënshkrimi i protokollit të pranimit tregon për atë që mund të arrijë diplomacia dhe shteti. “Nikola, nënshkrimi i sotëm i protokollit të pranimit tregon se çfarë mund të arrijë diplomacia dhe shteti dhe me të vërtetë mezi pres që të shoh tridhjetë flamuj të aleatëve që fluturojnë jashtë selisë së NATO-s. Pra edhe njëherë ju mirëpresim në selinë e NATO-s. Urime për nënshkrimin e protokollit të pranimit. Ne shpresojmë t’ju përshëndesim në takimin e Ministrave të Jashtëm të NATO-s në Uashington në prill. Mirëserdhët edhe një here”.
Marrëdhëniet e NATO-s me Republikën e Maqedonisë të Veriut
Në Samitin e Brukselit në korrik 2018, aleatët ftuan ish Republikën Jugosllave të Maqedonisë për të filluar bisedimet e pranimit për t’u bashkuar me NATO-n. Fushat kryesore të bashkëpunimit përfshijnë reformat demokratike, institucionale, të sektorit të sigurisë dhe të mbrojtjes. Vendi ka mbështetur aktivisht misionet e udhëhequra nga NATO në Afganistan dhe Kosovë. Republika e Maqedonisë të Veriut iu bashkua Partneritetit për Paqe (PfP) të NATO-s në 1995, u bashkua me Planin e Veprimit për Anëtarësim në vitin 1999, si dhe ajo vendos planet dhe afatet kohore të reformave në një Program Kombëtar Vjetor.
Në Samitin e Brukselit në korrik 2018, aleatët përshëndetën marrëveshjen historike midis Athinës dhe Shkupit për zgjidhjen e çështjes së emrit dhe ftuan qeverinë në Shkup për të filluar bisedimet e pranimit për t’u bashkuar me NATO-n. Zbatimi i plotë i marrëveshjes për zgjidhjen e çështjes së emrit ishte një kusht për një përfundim të suksesshëm të procesit të pranimit. Aleatët gjithashtu kërkuan përparim të mëtejshëm në reformat e rëndësishme para dhe pas pranimit. Për shumë vite, vendi ka ofruar mbështetje të vlefshme për operacionet dhe misionet e udhëhequra nga NATO në Afganistan dhe Kosovë.
NATO ofroi ndihmë kur dhuna ndërmjet kryengritësve shqiptarë etnikë dhe forcave të sigurisë shpërtheu në perëndim të vendit në shkurt të vitit 2001. Selia ushtarake e NATO-s e krijuar në Shkup gjatë periudhës operative të ndërhyrjes së udhëhequr nga NATO në Kosovë u zvogëlua dhe u transformua në një Zyrë Ndërlidhëse të NATO-s, e cila ka ndihmuar me reformën e sektorit të sigurisë dhe mbështetjen e vendit pritës për Forcën e Kosovës. Ekipi Këshillëdhënës i NATO-s gjendet brenda ministrisë së mbrojtjes të vendit.
Rruga drejt pranimit
Aleatët janë të përkushtuar që të mbajnë derën e NATO-s të hapur ndaj partnerëve të Ballkanit Perëndimor që dëshirojnë të bashkohen me Aleancën, të ndajnë vlerat e tyre dhe janë të gatshëm dhe të aftë të marrin përgjegjësitë dhe detyrimet e anëtarësimit. Integrimi euro-atlantik shihet si mënyra më e mirë për të siguruar siguri dhe stabilitet afatgjatë dhe të qëndrueshëm në rajon.
Që në Samitin e Bukureshtit të prillit 2008, aleatët ranë dakord se ftesa për t’u bashkuar me Aleancën do të shtrihej në ish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë sapo të arrihej me Greqinë një zgjidhje reciprokisht e pranueshme për çështjen mbi emrin e saj. Kjo marrëveshje u përsërit vazhdimisht në Samitiet e mëvonshëm.
Në samitin e Brukselit të korrikut 2018, krerët e aleatëve përshëndetën marrëveshjen historike midis Athinës dhe Shkupit për zgjidhjen e çështjes së emrit. Në përputhje me politikën e NATO-s, ata vendosën të ftojnë qeverinë në Shkup për të filluar bisedimet e pranimit për t’u bashkuar me Aleancën. Zbatimi i plotë i të gjitha procedurave të brendshme të përshkruara në lidhje me marrëveshjen për zgjidhjen e çështjes së emrit ishte një kusht për një përfundim të suksesshëm të procesit të pranimit. Aleatët nga ana e tyre inkurajojnë dhe mbështesin vazhdimin e përpjekjeve të reformës brenda vendit, veçanërisht me qëllim të sigurimit të dialogut efektiv demokratik, lirisë së medias, pavarësisë së gjyqësorit dhe një shoqërie multietnike plotësisht funksionale.
Fushat kryesore të bashkëpunimit
Bashkëpunimi i Republikës së Maqedonisë të Veriut me NATO-n ka qenë reciprokisht i dobishëm dhe ai përfshin; Ndërtimi i aftësive dhe ndërveprimit, Mbështetje për operacionet e drejtuara nga NATO si dhe Bashkëpunim më të gjerë.
Ndërtimi i aftësive dhe ndërveprimit. Një fokus i rëndësishëm i bashkëpunimit është zhvillimi i aftësisë së forcave të vendit për të punuar së bashku me forcat nga vendet e NATO-s dhe partnerët e tjerë, veçanërisht në operacionet e paqeruajtjes dhe menaxhimit të krizave. Pjesëmarrja në planifikimin e përbashkët, trajnimin dhe stërvitjet ushtarake është thelbësore në këtë drejtim.
Pjesëmarrja në procesin e planifikimit dhe shqyrtimit të PfP që nga viti 1999 gjithashtu ka ndihmuar në zhvillimin e ndërveprueshmërisë, si dhe në sigurimin e synimeve të planifikimit që janë çelësi i reformave të sigurisë dhe objektivat e transformimit për forcat e armatosura të vendit. Në vitin 2005, vendi u bashkua me Konceptin e Aftësive Operacionale, një mekanizëm përmes të cilit mund të vlerësohen njësitë në dispozicion për operacione dhe të integrohen më mirë me forcat e NATO-s për të rritur efektivitetin operacional.
Pjesëmarrja në Programin e Përmirësimit të Arsimit të Mbrojtjes po ndihmon në përmirësimin e arsimit dhe trajnimit, i cili është thelbësor për përpjekjet e reformës së mbrojtjes së vendit.
Përmes pjesëmarrjes në Programin e Ndërtimit të Integritetit, vendi po punon për të forcuar qeverisjen e mirë në sektorin e mbrojtjes dhe sigurisë dhe për të zvogëluar rreziqet e korrupsionit duke forcuar transparencën dhe llogaridhënien. Në vitin 2013, Qendra Rajonale e Marrëdhënieve me Publikun në Shkup u njoh si një Qendër për Trajnimin dhe Edukimin e Partneritetit, duke hapur aktivitetet e saj tek Aleatët dhe partnerët.
Mbështetje për operacionet e drejtuara nga NATO. Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë jep trupa në mbështetje të Forcës së Ndihmës së Sigurisë Ndërkombëtare të udhëhequr nga NATO në Afganistan që nga viti 2002 deri në fund të vitit 2014. Vendi po mbështet tani misionin e Mbështetjes Vendimtare në vazhdim për të trajnuar, këshilluar dhe ndihmuar forcat afgane të sigurisë.
Vendi ishte një partner kryesor në mbështetjen e operacioneve të stabilizimit të udhëhequr nga NATO në Kosovë në vitin 1999, pasi forcat e NATO-s u vendosën në vend për të ndalur përhapjen e konfliktit, si dhe për të ofruar mbështetje logjistike për Forcën e Kosovës (KFOR). Aleatët gjithashtu ofruan asistencë humanitare për të ndihmuar vendin të trajtojë përmbytjen e refugjatëve nga Kosova. Vendi vazhdon të sigurojë mbështetje të vlefshme të vendit pritës për trupat e KFOR-it që kalojnë territorin e saj.
Bashkëpunim më i gjerë. Vendi mbështet zbatimin e axhendës së Grave, Paqes dhe Sigurisë. Vendi po forcon gatishmërinë dhe qëndrueshmërinë kombëtare civile të saj me mbështetjen e NATO-s. Bashkëpunimi praktik me Qendrën Koordinuese Euro-Atlantike për Reagimin ndaj Fatkeqësive (EADRCC) po rrit gjithashtu aftësitë dhe ndërveprimin e menaxhimit të krizave. Vendi është angazhuar në mënyrë aktive me Programin e Shkencës së NATO-s për Paqen dhe Sigurinë që nga viti 1998. Aktivitetet e fundit janë përqendruar në veçanti në mbrojtjen kibernetike dhe kundër terrorizmit, mbrojtjen kundër agjentëve kimikë, biologjikë, radiologë dhe bërthamorë, si dhe sigurinë mjedisore.
Qeveria kombëtare dhe organizatat joqeveritare lokale kërkojnë të japin informacion publik për NATO-n dhe marrëdhëniet e saj me vendin, me mbështetjen e NATO-s, Zyrën e saj Ndërlidhëse, si dhe aleatët individualë dhe vendet partnere./MSc. Mimoza Golikja
Fraksion.com
