Rusisë i skadon afati; Stoltenberg: Ja çështjet ku nuk pajtohemi

Nga  MSc. Mimoza Golikja

 

 Këshilli NATO-Rusi, i cili bashkon të 29 aleatët e NATO-s dhe Rusinë, u mblodh më 25 janar 2019 në Bruksel. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, i cili kryesoi takimin, vuri në dukje se aleatët dhe Rusia diskutuan dy tema të rëndësishme; Ukraina dhe Traktati i Forcave Bërthamore të Fushës së Mesme. “Për të dyja këto çështje, aleatët dhe Rusia nuk pajtohenkrejtësisht, por pikërisht kjo është arsyeja pse është e rëndësishme që të flitet, për të adresuar shqetësimet, për të rritur parashikueshmërinë dhe për të ulur rreziqet”, tha ai.

Pas takimit të Këshillit NATO-Rusi,Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg zhvilloi një takim me shtypin për të informuar mediat në cilësinë e tij si Kryetar i Këshillit NATO-Rusi.“Ne sapo kemi pasur një takim të Këshillit NATO-Rusi, takimi ynë i parë për këtë vit dhe i nënti që nga viti 2016.Ishte një takim i suksesshëm, i dobishëm dhe profesional, ku diskutuam dy tema të rëndësishme, Ukraina dhe Traktati i Forcave Bërthamore të Intermediat-Range.Në të dyja këto çështje, aleatët dhe Rusia në thelb nuk pajtohen. Por pikërisht kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të flitet. Për të adresuar shqetësimet, rritur parashikueshmërinë dhe zvogëluar rreziqet”, nënvizoi Stoltenberg.Ai theksoi se që nga viti 2014, Ukraina ka qenë gjithmonë pika e parë në axhendën e NATO-s. “Ne diskutuam për tensionet e shtuara në dhe përreth Detit të Azov, si dhe situatën e sigurisë në Ukrainën lindore. Aleatët e bënë të qartë se ata nuk e pranojnë dhe nuk do ta njohin aneksimin e paligjshëm të Krimesë. Ata i kërkuan Rusisë që menjëherë të lirojë marinarët dhe anijet e konfiskuara në nëntor.Ne gjithashtudiskutuamTraktatin INF. Të gjithë anëtarët e Këshillit NATO-Rusi pajtohen se Traktati ka qenë vendimtar për sigurinë euroatlantike. Por Traktati tani është në rrezik dhe për fat të keq”. Ministrat e Jashtëm të NATO-s u takuan për këtë çështje në dhjetor dhe të gjithë aleatët ranë dakord që sistemi SSC-8 i Rusisë shkel traktatin e INF. “Sot, aleatët i kërkuan Rusisë përsëri që të kthehet në pajtueshmëri të plotë dhe të verifikueshme me Traktatin. Ata gjithashtu shprehën përkushtim të vendosur për të mbështetur dhe forcuar kontrollin e vërtetë dhe të verifikueshëm të armëve”, tha Stoltenberg.“Takimi i sotëm mbuloi dy nga çështjet më serioze që prekin sigurinë euroatlantike. Diskutimet tona nuk janë gjithmonë të lehta.Por pikërisht përse ato janë kaq të rëndësishme,ne mbetemi të përkushtuar për të vazhduar dialogun tone”, tha ai.

 

Rusia ka vetëm një mundësi…

Pasi informoi mediat mbi takimin, Shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg, iu përgjigj pyetjeve të mediave pjesëmarrëse në takim mbi çështjet e diskutuara nëKëshillin NATO-Rusi, i nënti që nga 2016 dhe i pari për vitin 20119.

Lidhur me çështjen e Traktatit të INF, mediet donin të dinin nëse gjatë takimit kishte “gatishmëri në anën ruse për të ndryshuar sjelljen e saj në përgjigje të shqetësimeve të paraqitura nga SHBA prej pesë vjetësh por edhe nga NATO”. Stoltenberg tha se për këtë nuk pati përparim të vërtetë në takim, sepse “Rusia nuk tregoi ndonjë vullnet për të ndryshuar qëndrimin e saj“, tha ai, “por Rusia ende ka një mundësi për t’u kthyer në përputhje, dhe ne i bëjmë thirrje Rusisë që të përdorë këtë mundësi. Përgjegjësia për të ruajtur traktatin qëndron te Rusia, sepse Rusia tani po shkel traktatin, duke zhvilluar dhe vendosur raketa të reja, të cilat janë në kundërshtim me traktatin dhe këto raketa të reja janë të vështira për t’u zbuluar, ato janë të lëvizshme, ato janë bërthamore, mund të arrijnë qytetet evropiane dhe zvogëlojnë kohën e paralajmërimit dhe në këtë mënyrë edhe pragun për çdo përdorim të mundshëm të armëve bërthamore në një konflikt”.E gjithë kjo “i bën këto raketa diçka që duhet të meren shumë seriozisht”, kjo është arsyeja pse është ngritur kjo çështje e raketave tëreja ruse. “Kjo çështje është ngritur nga dy administratatamerikane, gjatë disa viteve, si dhe është ngritur nga SHBA në 30 takime të nivelit të lartë diplomatik ose angazhime me Rusinë, për të provuar që Rusia të kthehet në përputhje.Pastaj, në takimin e ministrave të Jashtëm të NATO-s në dhjetor, të gjithë aleatët thanë qartë se Rusia është në kundërshtim me traktatin. Ne i bëjmë thirrje Rusisë që të kthehet në përputhje me traktatin dhe Shtetet e Bashkuara gjithashtu deklaruan qartë se nëse Rusia nuk kthehet në përputhje, atëherë SHBA do të fillojë procesin e tërheqjes, pas 2 shkurtit.Pra, ne do të vazhdojmë t’i bëjmë thirrje Rusisë që të përdorë këtë mundësi, këtë dritare të mundësisë për t’u kthyer në pajtim, por deri tani nuk kemi parë ndonjë progress”.

E megjithatë Sekretari i Përgjithshëm tha se ai mendonte se para së gjithash, “Rusia mund të kthehet në pajtim para 2 shkurtit. Por edhe nëse nuk kthehet në pajtim para 2 shkurtit, do të ketë ende një mundësi për të ruajtur traktatin. Sepse ajo që ndodh pas 2 shkurtit është se SHBA do të fillojë procesin, do të fillojë procesin e tërheqjes, por ky proces do të përfundojë në fund të periudhës gjashtëmujore. Pra, do të kemi një mundësi të re, brenda asaj periudhe gjashtëmujore, përpara se procesi i tërheqjes të përfundojë nga pala amerikane, që Rusia të kthehet në përputhje.Pra, do të vazhdojmë të angazhohemi me Rusinë për këtë çështje, të vazhdojmë të flasim me ta në nivele të ndryshme. Aleatët do ta bëjnë këtë, ne do ta bëjmë atë në Këshillin NATO-Rusi dhe sigurisht SHBA-të dhe Aleatët e tjerë të NATO-s gjithashtu do ta ngrenë këtë çështje me Rusinë edhe në muajt e ardhshëm, edhe nëse Rusia nuk kthehet në përputhje më 2 shkurt”, theksoi Stoltenberg.“Pastaj duhet të kuptojmë se traktati është në rrezik real.Kjo është arsyeja pse ne i kemi kërkuar komandantëve tanë ushtarakë, autoriteteve tona ushtarake, të shqyrtojnë pasojat e një bote pa Traktatin e INF dhe ku Rusia vazhdon të vendosë këto raketa. Unë nuk do të spekuloj se çfarë do të jetë rezultati i këtij procesi, pjesërisht për shkak se fokusi ynë kryesor tani është të sjellim Rusinë përsëri në përputhje dhe pjesërisht sepse kjo është një çështje shumë serioze dhe ne gjithashtu duhet të shikojmë në iniciativa të reja për kontrollin e armëve. Të gjithë aleatët e NATO-s, NATO, janë fuqimisht në favor të kontrollit të armëve, ne jemi në ballë të përpjekjeve të kontrollit të armëve dhe kontrolli i armëve na shërben të gjithëve mirë, na bën gjithçka më të sigurt. Pra, ne do të vazhdojmë të punojmë edhe për kontroll efektiv dhe të verifikueshëm të armëve.

 

NATO nuk bën garë armatimeshme Rusinë

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s sqaroi mediet se çështjet e diskutuar për disa vite, si çështja e UAVs, raketat balistike që përdoren nga NATO për të testuar mbrojtjen balistike, interceptorët sisteme nuk janë në kundërshtim me Traktatin e INF dhe Rusia vazhdon ta ngrejë këtë çështje për të shmangur tensionin nga problemi i vërtetë, dhe problem janë raketat e reja ruse. “Nuk ka raketa të reja amerikane në Evropë, por ka raketa të reja ruse në Evropë”, theksoi shefi i NATO-s.“Ky është problemi. Kjo është çështja që tani po minon Traktatin e INF dhe kjo çështje është ngritur nga SHBA, e cila është nënshkruese e traktatit, për disa vjet. Filloi me administratën e Obamës dhe më pas vazhdoi me këtë Administratë.Mesazhi nga NATO dhe aleatët e NATO-s, dhe veçanërisht nga Shtetet e Bashkuara që janë pjesë e traktatit, është se kontrolli i armëve nuk do të funksionojë nëse respektohet vetëm nga njëra anë. Nëse njëra palë nuk respekton, nuk është në përputhje me traktatin, atëherë traktati nuk funksionon dhe Rusia e ka përshpejtuar këtë gjatë disa viteve. Ky është problemi dhe kjo është çështja që ne përpiqemi të rregullojmë duke vazhduar t’i bëjmë thirrje Rusisë që të kthehet në përputhje dhe duke i dhënë Rusisë edhe këtë dritare të mundësisë që të kthehet në përputhje përpara se SHBA të fillojë procesin e tërheqjes”.

Duke informuar lidhur me atmosferën në Këshillin NATO-Rusi, me mënyrën “se si flasin pjesëmarrësit me njëri-tjetrin” dhe nëse Traktati INF pezullohet, a do të shohim përsëri armët bërthamore të vendosura në Gjermani, Stoltenberg tha se“atmosfera ishte profesionale dhe e hapur, ku kemi shkëmbyer pikëpamje dhe natyrisht kemi parë mosmarrëveshje, mosmarrëveshje të vërteta si në çështjen e situatës në dhe rreth Ukrainës, ashtu edhe në Traktatin e INF”. Por theksoi se beson fuqimisht se, sidomos “kur tensionet janë të larta, kur kemi disa dallime reale, disa vështirësi reale, atëherë është e rëndësishme të takohemi për t’i adresuar këto çështje. Pra, edhe pse nuk i kemi zgjidhur këto çështje, e vetmja rrugë përpara është të ulemi, t’u drejtohemi, për të përmirësuar mirëkuptimin e pozitave të njëri-tjetrit dhe pastaj të përpiqemi të gjejmë një rrugë përpara. Pra, në këtë kuptim, ishte një takim shumë i dobishëm dhe mendoj se ne duhet të vazhdojmë dialogun me Rusinë, sepse kjo është mënyra e vetme për të adresuar këto çështje.Siç thashë, është shumë herët për të parandaluar atë që NATO do të bëjë nëse Rusia vazhdon të shkelë traktatin dhe traktati nuk është më efektiv”. Pra tha ai ,do të kthehemi në atë sepse është një çështje shumë serioze. “Ne duhet të sigurohemi që NATO vazhdon të sigurojë një parandalim dhe mbrojtje të besueshme dhe efektive. Në të njëjtën kohë, nuk duam një luftë të re të ftohtë, nuk duam një garë të re të armëve, kështu që çfarë do të bëjmë do të matet, do të jetë mbrojtëse dhe nuk pasqyrojmë atë që Rusia bën, raketa për raketën ose aeroplanin për aeroplan, ose tankun e betejës për tankun e betejës. Ne duhet të sigurohemi që ne kemi një pengesë efektive të besueshme, por jo domosdoshmërisht pasqyruar pikërisht atë që bën Rusia dhe në të njëjtën kohë, do të vazhdojmë të punojmë për kontrollin e armëve dhe gjithashtu e mirëpresim iniciativën e ministrit të Jashtëm Heiko Maas për të zhvilluar një konferencë në Berlin, për të adresuar kontrollin e armëve dhe për të bërë përparim në kontrollin e armëve. Pra, natyrisht që do të trajtojmë aspektet ushtarake, por gjithashtu do të vazhdojmë të punojmë për kontroll efektiv të armëve”.

E megjithëse Rusisëi janë bërë paralajmërime për vite me radhë, dhe nga ana tjetër aleatët e NATO-s janë informuar si dhe janë tëbindur lidhur me shkeljet ruse, Stoltenberg shpjegoi përsëri se përse ai mendon se edhe tani, “në minutën e fundit », ka një dritare mundësie për Rusinë.“Sa më shpejt që Rusia të kthehet në përputhje, aq më mirë. Arsyeja pse thashë që kemi një dritare mundësie është që, nëse kthehen në përputhje me traktatin para 2 shkurtit, atëherë në fakt traktati është ruajtur, sepse atëherë SHBA nuk do të fillojë procesin e tërheqjes. Por mesazhi im i dytë ishte se, edhe nëse Rusia nuk kthehet në pajtim para 2 shkurtit, do të ketë një dritare të re mundësi sepse procesi i tërheqjes do të zgjasë gjashtë muaj. Pra, në atë periudhë të re, ka ende një mundësi për t’u kthyer në përputhje përpara Rusisë … përpara se Shtetet e Bashkuara të kenë përfunduar procesin e tërheqjes. Pas kësaj, atëherë traktati ka pushuar së ekzistuari.Por përsëri, duhet të kujtojmë se një traktat nuk ka vlerë nëse nuk respektohet.Pra, problemi është ekzistenca e raketave të reja ruse në Evropë.Kjo është ajo që po minon dhe zbërthen traktatin e INF dhe për këtë Aleatët e NATO-s në mënyrë të fuqishme i bëjnë thirrje Rusisë që të kthehet në pajtim, në mënyrë transparente dhe të verifikueshme. Ne ende nuk duam një garë të armëve të reja dhe pikërisht pse, kur ne tani kemi filluar të jemi të përgatitur për një botë pa Traktatin e INF-it, nuk shohin iniciativa të reja të kontrollit të armëve. Një nga sfidat që shohim është se raketat e ndërmjetme ose sistemet e armëve, në vitet 1980, ishin pothuajse vetëm SHBA dhe më pas Bashkimi Sovjetik. Sot, këto sisteme të armëve janë diçka që Kina, India, Pakistani, Irani dhe Koreja e Veriut janë duke i zhvilluar. Pra, iniciativat e reja për të adresuar edhe sfidat globale lidhur me armët e ndërmjetme janë një nga çështjet që duhet të shqyrtojmë, në një mënyrë apo në një tjetër. Pra, ne do të vazhdojmë të përpiqemi për të shmangur kontrollin e armëve, një garë të re të armëve, por natyrisht që do të bëhet më e vështirë nëse Rusia nuk kthehet në përputhje me Traktatin e INF dhe ruan traktatin”.

Stoltenberg tha se ishte gjithmonë shumë i kujdesshëm për të spekulluar për motivet e Rusisë, pse ato zhvillojnë dhe vendosin raketa të reja.“Por nëse lexoni deklarata të ndryshme nga liderë të ndryshëm politikë rusë dhe gjithashtu liderë ushtarakë, shihni se ata kanë publikuar, disa herë, njoftimin e shqetësimeve të tyre rreth Traktatit të INF-it”.

 

Traktati INF duhet ruajtur

Lidhur me mundësinë e tërheqjes së SHBA nga traktati dhe vendosjen në Evropëtëraketave të cilat aktualisht janë të ndaluara nga INF,Stoltenberg theksoi edhe njëherë se sot nuk ka raketa të reja amerikane në Evropë, por ka raketa të reja ruse dhe ato kanë qenë atje prej disa vitesh dhe po vijnë gjithnjë e më shumë.“Ata vazhdojnë të vendosin raketa të cilat janë në shkelje të qartë të Traktatit të INF-it.Ky eshte problemi. Kjo është arsyeja pse Traktati i INF tani është në rrezik. Dhe traktati është prishur, me faktin se njëra palë nuk po respekton traktatin dhe asnjë traktat nuk do të jetë efektiv nëse respektohet vetëm nga një pjesë, ky është problemi”. Nëse pala ruse nuk kthehet në përputhje përpara datës 2 shkurt  Shtetet e Bashkuara do të fillojnë procesin e tërheqjes për një periudhe gjashtë mujore, koha e mundësisë që Rusia të kthehet në përputhje.”Ne kemi filluar procesin e shqyrtimit të asaj që do të bëjmë nëse Rusia nuk do të kthehet në pajtim, por fokusi ynë kryesor tani është që Rusia të kthehet në pajtueshmëri, sepse kjo do të shpëtojë ose do ta ruajë traktatin. Ashtu siç, siç thashë, nuk do të spekuloj, nuk do të paraprija tani se çfarë lloj konkluzionesh do të bëjmë, sepse kjo është një çështje që kërkon disa vlerësime të kujdesshme, disa konsiderata të rëndësishme për gjetjen e ekuilibrit të duhur midis ruajtjes së efektivitetit parandalimit dhe mbrojtjes nga ana e NATO-s, pa shkallëzuar situatën në mënyrë të panevojshme. Dhe pikërisht për këtë arsye ne do ta bëjmë këtë në një mënyrë shumë të matur, të kujdesshme dhe të konsideruar, përpara se të kemi përfundimet tona. Ne do ta bëjmë këtë si një Aleancë, në konsultim me njëri-tjetrin, dhe do të shqyrtojmë mundësitë ushtarake, por natyrisht do të shohim se si mund të marrim iniciativa të reja kur bëhet fjalë për kontrollin e armëve. Gjithashtu theksoj se ne nuk do të pasqyrojmë saktësisht se çfarë bën Rusia, por ne duhet të kemi një pengesë dhe mbrojtje të besueshme”.

Ai tha se është e dobishme që «Rusia të ndajë me ne pikëpamjet e tyre dhe konsideratat e tyre, si për sistemet e tyre, por edhe për vlerësimet e tyre për sistemet tona. Por unë duhet të pranoj se problemi kryesor është se kur Rusia i adreson sistemet tona, ato ngrenë këto çështje të cilat janë diskutuar, por që nuk janë në kundërshtim me traktatin e INF. UAV-i dhe sistemi mbrojtës raketor i NATO-s nuk është në kundërshtim me Traktatin e INF-it”. Ndërkohë qëraketat e NATO-s janë një sistem mbrojtës, ndërsa raketat ruse janë sulmuese.“Raketat ruse janë të armatosura, si me mbushje bërthamore ashtu dhe konvencionale. Interceptorët tanë janë të paarmatosur, nuk mbartin eksplozivë. Pra, nuk ka asnjë kuptim për të krahasuar ato sisteme, një mbrojtje raketore mbrojtëse me raketa sulmuese bërthamore.Por përsëri, besoj se është më mirë të ulemi, se të gjithë aleatët janë në gjendje të dëgjojnë njëri-tjetrin dhe të dëgjojnë Rusinë, në vend që të mos takohemi  dhe të ulemi e të trajtojmë këto çështje ».

Stoltenberg tha se fokusi kryesor ështëgjetja e një mënyrë për të ruajtur Traktatin e INF-it, por, në të njëjtën kohë, ”duhet të kuptojmë se ky traktat tani është me të vërtetë në rrezik të madh dhe për këtë arsye ne duhet të fillojmë përgatitjet për situatën e mundshme që ne nuk kemi një Traktat të INF në të ardhmen”.Por ai tha se do të ketë një proces në NATO, ku do të jenëtë gjithë aleatët e përfshirë,”dhe një pjesë e kësaj do të jetë edhe për të adresuar kontrollin e armëve”./gazetaushtria

 

Fraksion.com