Liebich: Me shtete monoetnike nuk zgjidhen problemet

Stefan Liebich: Dëgjohet sikur ka logjikë që problemet të zgjidhen me këmbime territoresh. Por kjo është një politikë e gabuar, një politikë që përpiqet të krijojë shtete monoetnike. Nuk më duket e mençur. Më duket më e logjikshme që të punohet për heqjen e kufijve në kuadër të BE-së dhe jo duke krijuar shtete të pastra etnikisht me këmbime territoresh. Një gjë e tillë nuk do të funksionojë.

Pra, kufijtë janë të paprekshëm. Do të vlente ky parim edhe për shtetet e tjera në rajon?

Jo ndryshimi i kufijve nuk është tabu, por duhet të ndodhë në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe në dakordim reciprok dhe jo me ndërhyrjen as të BE-së dhe as të SHBA-ve. Por problemet nuk zgjidhen duke krijuar shtete të pastra etnikisht. Aty ku çështjet kufitare janë ende të hapura, ato duhet të zgjidhen. Ishte gabim që u pranuan anëtarë të rinj në BE pa zgjidhur më parë çështjet ndërkufitare. Kjo nuk duhej të ndodhte në të ardhmen, por unë besoj se perspektiva në të vërtetë duhej të ishte që, në një konstrukt të përbashkët, pra, në atë të Bashkimit Europian, kufijtë të bëheshin të tepërt.

Po sikur Serbia dhe Kosova të binin dakord me njëra-tjetrën, a do të pajtoheshit ju me ta?

Ne nuk jemi fuqi koloniale. Janë shtete sovrane dhe mund të vendosin vetë, nëse duan ta bëjnë, ne duhet ta pranojmë. Edhe më parë ka pasur raste të tilla, si për shembull kur Çekosllovakia u bë Çeki dhe Sllovaki, para pak kohësh u krijua Sudani i Jugut. Gjëra të tilla janë të mundshme, juridikisht korrekte dhe ne duhet t‘i pranojmë. Por unë personalisht mendoj se këto nuk i zgjidhin konfliktet e brendshme të secilit vend.

Si do ta gjykonit politikën e qeverisë gjermane ndaj Ballkanit?

Mendoj se tani po paguhet llogaria për gabimet e së kaluarës. Kur po shpërbëhej ish-Jugosllavia, qeveria gjermane ishte nga të parat që përkrahu shtetet monoetnike. Tani kjo politikë po hakmerret, sepse tani nuk mund të thuash: mjaft me kaq, tani pajtohuni. Por kjo është çorba e prishur e së kaluarës.

Ku e shihni të ardhmen e këtyre vendeve?

Për momentin është shumë e vështirë të flitet për një raund të ri zgjerimi të BE-së. Dhe kjo nuk ka aq të bëjë aq me vetë vendet: Ne duhet të sqarojmë më parë konfliktet e shumta të brendshme. E kam të vëshitrë t’u shpjegoj zgjedhëseve dhe zgjedhësve të mi se përse Serbia duhet të bëhet anëtare e BE-së. Megjithatë nuk duhet hequr dorë. Bashkimi Europian duhet të zgjidhë problemet e brendshme dhe të forcohet dhe paralelisht duhen vazhduar përpjekjet për zgjidhjen e problemeve të atjeshme. E këtu bën pjesë edhe sqarimi i  raporteve mes Serbisë dhe Kosovës. Pra, në planin afatgjatë heqja e kufijve në kuadër të BE-së është alternativa më e mirë.

A nuk do të ishte më mirë që këto vende të hynin së bashku në BE, a do të ishte një opsion për ju?

Është shumë jorealist. Këto vende kanë bërë përparime të ndryshme. Nëse në fund të gjithë vendet e Ballkanit Perëndimor do të ishin në BE, kjo do të ishte një zgjidhje e mirë. Por kjo duhet parë për secilin vend më vete.