Komploti: Si dështuan britanikët, në përmbysjen e regjimit bolshevik në Rusi

Xhërzhezhinki deklaroi në korrikun e 1918-ës:”Ne mbështesim terrorin e organizuar – kjo duhet të pranohet me sinqertet. Terrori është një domosdoshmëri absolute gjatë kohërave revolucionare Synimi ynë, është të luftojmë kundër armiqve të qeverisë sovjetike, dhe të rendit të ri të jetës. Gjykimi i shpejtë, në shumicën e rasteve, kërkon vetëm një ditë ndërmjet kapjes së kriminelit dhe dënimit të tij. Në rast se përballen me prova, kriminelët në pothuajse çdo rast pranojnë fajin e tyre, dhe cili argument mund të ketë peshë më të madhe, se sa vetë rrëfimi i një krimineli?”.

Një nga bashkëpunëtorët e ngushtë të Xhërxhezhinkit, Viktor Serzh, deklaroi më vonë: “Unë besoj se formimi i Çekës, ishte një nga gabimet më të rënda dhe më të palejueshme që liderët bolshevikë bënë në vitin 1918, kur komplotet, sabotazhet dhe ndërhyrjet, i bënin ata të humbnin arsyen.

Të gjitha provat tregonin se gjykatat revolucionare, duke funksionuar në transparencë dhe duke pranuar të drejtën e mbrojtjes, do të kishin arritur të njëjtën efiçencë, me abuzime dhe keqtrajtime shumë më të vogla. A ishte vërtet e nevojshme të riktheheshin procedurat e Inkuizicionit?”.

Më 31 gusht 1918, Dora Kaplan u përpoq të vriste Leninin. U pretendua se kjo ishte pjesë e komplotit britanik për të përmbysur qeverinë bolshevike. Xhërxhezhinki urdhëroi arrestimin e agjentëve britanikë në ambasadën Britanike në Petrograd. Atasheu detar, Frensis Kromi u vra pasi i rezistoi arrestimit.

Agjenti tjetër britanik, Robert Brus Lokhart, u zgjua nga një zë i vrazhdë që e urdhëroi të çohej urgjent nga shtrati. Lokhart u dërgua në Burgun e Lubjankas. Lokhart, që ishte zyrtarisht një diplomat i akredituar, u ankua për trajtimin e tij. Por një nga drejtuesit e ÇEKA, Jakov Piters i shpërfilli këto komente, dhe e pyeti nëse e njihte Dora Kaplan. Kur i tha se nuk kishte dëgjuar kurrë për të, Piters e pyeti për vendndodhjen e agjentit britanik Sidni Rajli.

Lokhart tanimë e dinte se Çeka kishte zbuluar komplotin britanik kundër Leninit. Kjo u konfirmua, kur ai prodhoi letrën që Lokhart kishte shkruar personalisht për kolonelin Eduard Berzin, si një hyrje për gjeneralin Frederik Pull, kreu i forcës pushtuese britanike në Rusinë Veriore.

Përkundër dëshmive që kishte kundër tij, Piters vendosi të lirojë përkohësisht Lokhart. Ndërkohë Xhërxhezhinki, sipas këshillës së Josif Stalinit, nxiti terrorin e kuq. Gazeta bolshevike, “Krasnaja Gazeta”, raportoi më 1 shtator 1918:”Ne do t’i kthejmë zemrat tona në çelik, do t’i ato mizore, në mënyrë që të mos depërtojë mëshira. Do t’i vrasim armiqtë tanë, qofshin qindra apo edhe mijëra. Le të mbyten në gjakun e tyre, për gjakun e Leninit dhe Uritskit, Zinovidit dhe Volodaririt, le të mbytet në gjak borgjezia – më shumë gjak, sa më shumë që të jetë e mundur!”.

Vlerësohet se në muajt që pasuan, 800 socialistë u arrestuan dhe u pushkatuan pa gjyq. Më 2 shtator 1918, gazetat bolshevike botuan në faqet e tyre të para zbulimin e një komploti anglo-francez, që përfshinte agjentë dhe diplomatë të fshehtë.

Një shkrim i “Pravda”, deklaroi se Lokhart ishte organizatori kryesor i komplotit, dhe u etiketua si “një vrasës dhe konspirator kundër qeverisë sovjetike”. Të nesërmen ai u arrestua dhe u akuzua për vrasje, vrasje në tentativë dhe planifikim të një grushti shteti. Për të tria krimet parashikohej dënim me vdekje. Jakov Piters, mori në pyetje Lockhart për disa ditë. Pas pesë ditësh burgim në Lubjanka, britanku u transferua në Kremlin. Shtypi vazhdoi të ngrinte akuza kundër tij.  Xhërxhezhinski ishte i vetëdijshëm se britanikët vazhdonin të komplotonin kundër qeverisë bolshevike.

Dy figurat kryesore në këtë komplot ishin Boris Savinkov një ish-terrorist rus dhe anëtar i Partisë Revolucionare Socialiste dhe Sidni Rajli, një agjent i MI6. Xhërxhezhinki vendosi të krijojë organizatën e tij antibolshevike, Unionin Monarkist të Rusisë Qendrore (i njohur edhe si “Trusti”).

Savinkov i kërkoi Rajlit të kryejë hetime mbi “Trustin”. Rajli kontaktoi me Ernest Bojsin, kreun e seksionit rus të MI6. Ky konfirmoi se organizata ishte me sa duket një lëvizje e fuqishme brenda Rusisë. Agjentët e saj, kishin furnizuar me inteligjencë të vlefshme Shërbimet Sekrete të një numri të vendesh antibolshevike, dhe ishte i bindur se nuk ishte nën kontrollin e Shërbimit Sekret rus.

I panjohur për Rajlim, ishte fakti që Bojsi ishte në listë-pagesën e Çekës. Sidni Rajli e dinte që Uinston Çërçill ishte një përkrahës i apasionuar i ndërhyrjes në Rusi. Ai i tha atij, se Boris Savinkov ishte njeriu më i mire, për të koordinuar një përmbysje të bolshevikëve nga pushteti. Ndërksa kryeministri Dejvid Lloid Xhorxh kishte dyshime rreth këtij plani.

Më 10 gusht 1924, Savinkovi u nis për në Rusi. Nëntëmbëdhjetë ditë më vonë, gazeta “Izvestia” njoftoi arrestimin e tij. Gjatë muajve të ardhshëm gazeta njoftoi se ai ishte dënuar me vdekje; dënim i ndryshuar në 10 vjet burgim, ndërsa në fund u raportua se ishte liruar. Sipas burimeve zyrtare, ai jetonte në një shtëpi të rehatshme në sheshin Lubjanka.

Savinkovi i shkroi Sidnej Rajlit, se kishte ndryshuar pikëpamjet e tij mbi bolshevikët:”Sa iluzione dhe përralla kam varrosur këtu në Lubjanka! Nuk mund ta mohoj se Rusia sot po rilind”. Rajli besonte se letra ishte shkruar nga GPU. Boris Savinkov vdiq më 7 maj 1925. Sipas qeverisë ai kreu vetëvrasje, duke u hedhur nga një dritare në burgun e Lubjankas.

Megjithatë, burime të tjera pohojnë se ai u vra në burg nga agjentët e Administratës Politike të Shteteve të Bashkuara (GPU). Rajli këmbënguli se Savinkovi u vra në që në gushtin e vitit 1924, kur u përpoq të largohej nga Rusia.

Ernest Bojsi, shefi i degës së MI6 në Helsinki, i shkroi Sidnej Rajlit duke i kërkuar atij të takohej me udhëheqësit e Unionit Monarkist të Rusisë Qendrore në Moskë. Rajli kaloi kufirin finlandez më 25 shtator 1925. Në një shtëpi jashtë Moskës dy ditë më vonë, ai pati një takim me udhëheqësit e MUCR, ku u arrestua nga policia sekrete.

Atij iu tha se do të ekzekutohej, për shkak të përpjekjeve të tij për të përmbysur qeverinë bolshevike në vitin 1918. Sipas dosjes sovjetike të marrjes në pyetje të tij më 13 tetor 1925, Rajli i shkroi Feliks Xhërxhezhinkit, duke i thënë se ishte gati të bashkëpunonte dhe të jepte informacion të plotë për shërbimet e inteligjencës britanike dhe amerikane. Apeli i tij ra në vesh të shurdhër, dhe ai u ekzekutua më 5 nëntor 1925./ Me shkurtime nga Spartacus Educational, bota.al