Anijet e NATO-s për një det më të sigurt
Nga MSc. Mimoza GOLIKJA
Njëri prej grupeve detare të NATO-s vizitoi Trondheim, Norvegji, së fundmi (më 10 gusht 2018) dhe prej atje vazhdoi të kërkojë mina detare që datojnë nga Lufta e Dytë Botërore. Qëllimi i operacinit? T’i bëjë ujërat më të sigurta për peshkatarët dhe anijet në zonë.
Grupi i Parë Detar i Përhershëm i NATO-s (SNMCMG1) Kundër Minave, aktualisht përbëhet nga katër anije nga Belgjika, Norvegjia, Letonia dhe Lituania. Gjatë vizitës së tyre në port në Trondheim, publiku pati mundësi të vizitonte anijet për të mësuar më shumë për punën e tyre. Pas largimit nga Trondheim, SNMCMG1 filloi operacionet e asgjësimit të armëve historike përgjatë bregut norvegjez. Gjatë këtij misioni grupi do të kërkojë dhe identifikojë mina detare dhe municione të tjera të rrezikshme të mbetura nga Lufta e Dytë Botërore. Të gjitha të dhënat e mbledhura do t’i dorëzohen autoriteteve norvegjeze për të përmirësuar sigurinë detare. Këtë vit anijet kanë kryer operacione të pastrimit të minave në brigjet e Francës, Mbretërisë së Bashkuar dhe në Detin Baltik.
Ndërkohë NATO ka katër grupe detare të cilat përbëhen nga anije nga vende të ndryshme, i cili është një demonstrim i solidaritetit të aleatëve. Këto anije janë në dispozicion të përhershëm për NATO-n për të kryer detyra të ndryshme që variojnë nga stërvitjet në operacione. Ato gjithashtu shërbejnë si një forcë detare në detyrë si pjesë e Forcës Kryesore të NATO-s, Task Forcës së Përbashkët të Gatishmërisë Shumë të Lartë.
Në qershor dhe korrik, stërvitja e madhe ushtarake anti nëndetëse e NATO-s “Dynamic Mongoose 2018” u mbajt jashtë brigjeve të Norvegjisë. Në tetor dhe nëntor Norvegjia do të presë “Trident Juncture 2018”, një nga stërvitjet më të mëdha ushtarake të NATO-s në vitet e fundit. Do të ketë më shumë se 40.000 pjesëmarrës nga më shumë se 30 vende.
Aktivitetet detare të NATO-s
Oqeanet e botës gjithnjë e shumë po shfrytëzohen si rrugë detare. Sot, 85 për qind e tregtisë ndërkombëtare e lëndëve të para dhe mallrave të përpunuara udhëton nga deti, ndërsa çisternat mbajnë më shumë se gjysmën e naftës të botës. Aksionet e sigurisë detare janë të larta, dhe NATO është e vendosur të ndihmojë mbrojtjen e aleatëve të saj nga çdo kërcënim i mundshëm në det ose nga deti.
Pikat kryesore mbi të cilat Aleanca zhvillon aktivitetin e saj detar janë; NATO po zbaton Strategjinë Detare të Aleancës që përcakton parametrat për aktivitetet detare të NATO-s. Këto aktivitete bien nën fushat e mbrojtjes kolektive, menaxhimit të krizave, sigurisë kooperuese dhe sigurisë detare; Aleanca ka Forca Detare të Përhershme, aftësia detare e trajnuar mirë e NATO-s, përgjigje e menjëhershme; NATO po udhëheq aktualisht operacionin “Sea Guardian” në Mesdhe dhe po jep ndihmën e saj për të ndihmuar në trajtimin e krizës së refugjatëve dhe migrantëve në Detin Egje; Bashkëpunimi me partnerët jo anëtarë të NATO-s, duke përfshirë organizata të tjera ndërkombëtare si Bashkimi Evropian, është thelbësor për përpjekjet në fushën detare.
Strategjia Detare e Aleancës, katër shtyllat
Në përputhje të plotë me Konceptin Strategjik 2010, Strategjia Detare e Aleancës 2011 përcakton mënyrat në të cilat fuqia detare unike e NATO-s mund të ndihmojë në zgjidhjen e sfidave kritike të sigurisë.
Ekzistojnë katër fusha në të cilat forcat detare të NATO-s mund të kontribuojnë në sigurinë e Aleancës. Tre të parat janë “detyrat kryesore” të NATO-s, siç përcaktohet nga Koncepti Strategjik i Aleancës: parandalimi dhe mbrojtja kolektive; menaxhimin e krizave; dhe sigurinë bashkëpunuese. Përveç kësaj, Strategjia Detare përcakton një zonë të katërt: sigurinë detare.
Ndalimi dhe mbrojtja kolektive
NATO ka aftësi domethënëse detare dhe forca detare fleksibël, të cilat janë çelësi për të penguar agresionin. Si të tilla, aktivitetet detare kontribuojnë në parandalimin bërthamor, si dhe në parandalimin nga sulmet konvencionale. NATO do të sigurojë që ajo të mund të vendosë forcat e saj detare me shpejtësi, të kontrollojë linjat e komunikimit të detit, të ruajë lirinë e lundrimit dhe të kryejë aktivitete efektive kundër minave.
Menaxhimi i krizës
Forcat detare të NATO-s gjithashtu mund të luajnë një rol të rëndësishëm në menaxhimin e krizave. Këto përgjegjësi mund të përfshijnë imponimin e një embargo armësh, kryerjen e operacioneve ndaluese detare, duke kontribuar në përpjekjet kundër terrorizmit të Aleancës dhe duke ofruar ndihmë humanitare të menjëhershme pas një fatkeqësie natyrore.
Siguria bashkëpunuese
Forcat detare të NATO-s jo vetëm që kontribuojnë në sigurimin e mbrojtjes të Aleancës. Angazhimi me partnerët gjithashtu ndihmon në ndërtimin e sigurisë rajonale dhe stabilitetit, kontribuon në parandalimin e konflikteve dhe lehtëson dialogun. Këto përpjekje gjithashtu promovojnë bashkëpunimin dhe komplementaritetin me aktorët e tjerë kyç në fushën detare, si Kombet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian.
Siguria detare
Strategjia Detare e Aleancës përsërit angazhimin e NATO-s për të ndihmuar në mbrojtjen e linjave jetike të komunikacionit dhe ruajtjen e lirisë së lundrimit. Kjo përfshin mbikëqyrjen, shkëmbimin e informacionit, ndalimin detar dhe kontributet në sigurinë e energjisë, duke përfshirë mbrojtjen e infrastrukturës kritike.
Zbatimi
Siguria detare po vazhdon të rritet në agjendën e NATO-s dhe aleatët po zbatojnë Strategjinë Detare të Aleancës 2011, një objektiv që Aleanca vendosi në Samitin e Uellsit në shtator 2014. Kjo përfshin një rinovim të plotë të forcave detare të NATO-s, një program shumëvjeçar të gjerë të ushtrimeve dhe trajnimit detar, si dhe rritjes së bashkëpunimit midis NATO-s dhe partnerëve të saj, si dhe aktorëve të tjerë ndërkombëtarë, në veçanti Bashkimit Evropian (BE). Për këtë arsye, NATO është duke ripërtërirë, për shembull, Forcat Detare të Përhershme në mënyrë që, ndër të tjera, ato të përmbushin kërkesat e Task Forcës së Përbashkët të Gatishmërisë Shumë të Lartë Detare të NATO-s (VJTF), siç përsëritet në Samitin e Varshavës në vitin 2016; përmirësimin e arsimit, trajnimit dhe stërvitjeve, veçanërisht në nivelet taktike dhe operacionale; përmirësimin e kapacitetit të aleatëve për të vendosur forca të vazhdueshme; rritjen e koordinimit dhe bashkëpunimit NATO-BE në fushën detare; forcimi i angazhimit me vendet jo anëtare të NATO-s; forcimin e kapaciteteve detare të partnerëve rajonalë në fushat me rëndësi strategjike për Aleancën si pjesë e iniciativave për ndërtimin e kapaciteteve mbrojtëse; duke u përqendruar në përshtatjen dhe evoluimin e ardhshëm të operacioneve të tanishme detare të NATO-s; dhe sigurimin e ndihmës me krizën e refugjatëve dhe migrantëve.
Forcat Detare të Përhershme të NATO-s dhe aftësitë
NATO ka Forca Detare të Përhershme (SNF) që i japin Aleancës një prani të vazhdueshme detare. Kjo forcë shumëkombëshe parandaluese përbën një kërkesë thelbësore detare për Aleancën. Ajo kryen një program të ushtrimeve të planifikuar, manovrave dhe vizitave në port, dhe mund të vendoset me shpejtësi në kohë krizash ose tensionesh.
SNF-të e NATO-s përbëhen nga katër grupe: Grupet Detare të Përhershme të NATO-s (SNMGs) të përbërë nga SNMG1 dhe SNMG2; dhe Grupet e Përhershme të NATO-s Kundëmasave të Minave (SNMCMG1 dhe SNMCMG2). Të katër grupet janë të integruara në Forcën e Reagimit të NATO-s (NRF), forcën e reagimit të shpejtë të Aleancës.
SNMG1 dhe SNMG2
Grupet Detare të Përhershme të NATO-s janë një forcë detare shumëkombëshe e integruar e përbërë nga anije nga vende të ndryshme aleate. Këto anije janë në dispozicion të përhershme për NATO-n për të kryer detyra të ndryshme duke filluar nga ushtrimet në misionet operacionale. Ato gjithashtu ndihmojnë për të krijuar praninë e Aleancës, për të treguar solidaritet, për të kryer vizita diplomatike rutinore në vende të ndryshme, për të mbështetur angazhimin e partnerëve dhe për të siguruar një shumëllojshmëri të aftësive ushtarake detare për misionet e vazhdueshme.
SNMG1 dhe SNMG2 funksionojnë sipas nevojave operacionale të Aleancës, duke ndihmuar kështu në ruajtjen e fleksibilitetit optimal. Përbërja e tyre ndryshon dhe zakonisht përbëhen nga dy dhe gjashtë anije nga sa shumë vende anëtare të NATO-s.
SNMG1 dhe SNMG2 janë nën autoritetin e Komandës Detare të Aleancës (MARCOM), Northwood, Mbretëria e Bashkuar, pas përurimit të MARCOM në dhjetor 2012 si qendër operacionale për të gjitha operacionet detare të Aleancës. MARCOM gjithashtu ka dy komanda vartëse: Komanda nëndetëse (COMSUBNATO) dhe Komanda Detare Ajrore (COMMARAIR), si dhe Qendra e Transportit të NATO-s, e cila luan një rol të rëndësishëm në luftën kundër piraterisë.
SNMCMG1 dhe SNMCMG2
Grupet e Përhershme të NATO-s të Kundërmasave të Minave, SNMCMG1 dhe SNMCMG2, janë forca shumëkombëshe që kryesisht angazhohen në operacionet e kërkimit dhe shpërthimit të armëve. SNMCMG2 gjithashtu kryen veprime historike të asgjësimit të armëve për të minimizuar kërcënimin nga minat që datojnë nga Lufta e Dytë Botërore.
Të dy grupet SNMCMG janë aktive kryesore në Forcën e Reagimit të NATO-s (NRF) dhe janë në gjendje të përmbushin një gamë të gjerë të roleve nga detyrat humanitare në operacione. Ato mund të vendosen në një kohë të shkurtër dhe shpesh janë aftësitë e para për të hyrë në një teatër operacional.
SNMCMG1 u formua në portin belg të Oostesë më 11 maj 1973 për të mbrojtur dhe siguruar lundrimin rreth porteve të Kanalit të Anglisë dhe Evropës veri-perëndimore. Fillimisht i quajtur “Kanal i Forcave Detare të Qëndrueshme”, emri i saj u ndryshua disa herë për të pasqyruar zonën e saj të zgjeruar të operimit. Sot, Grupi është i aftë të veprojë pothuajse kudo në botë.
SNMCMG2 u zhvillua nga një forcë e thirrjes për Mesdheun, e cila u krijua në vitin 1969. Gjithashtu evoluoi me kalimin e kohës për të reflektuar përgjegjësitë e saj të reja. SNMCMG2 dhe SNMCMG1 iu janë dhënë emrat e tyre aktual në 2006.
Operacionet detare të NATO-s
Operacionet detare të NATO-s kanë demonstruar aftësinë e Aleancës për të arritur objektiva strategjike në kontekste shumë të ndryshme. Në nëntor 2016, filloi operacioni detar “Sea Guardian” dhe filloi të kryejë tre detyra të operacionit të sigurisë detare (MSO), domethënë: ndërtimin e kapaciteteve të sigurisë detare, mbështetje për ndërgjegjësimin e situatës detare; dhe mbështetja ndaj terrorizmit detar.
Operacioni detar “Sea Guardian” mund të ekzekutojë ndonjë nga katër detyrat shtesë të MSO, nëse vendosen nga Aleatët: duke mbështetur lirinë e lundrimit, ndalimin detar, luftimin e përhapjes së armëve të shkatërrimit në masë dhe mbrojtjen e infrastrukturës kritike.
NATO po ndihmon gjithashtu Frontex (agjencia e menaxhimit të kufijve të Bashkimit Evropian) si dhe autoritetet kombëtare greke dhe turke në përpjekjet e tyre për të trajtuar krizën e emigrantëve dhe refugjatëve në Egje.
Nga 2009 deri më 2016, Operacioni “Ocean Shield” kontribuoi në përpjekjet ndërkombëtare për të shtypur piraterinë dhe për të mbrojtur dërgesat e ndihmave humanitare nga gjiri i Afrikës, duke pasuar Operacionin Allied Protector (Mars-Gusht 2009) dhe Operatorin Aleat të Operacioneve (tetor-dhjetor 2008). Dhe nga viti 2001 deri në vitin 2016, Operacioni “Active Endeavour“ (paraardhësi i Operacionit Sea Guardian) ndihmoi në parandalimin, zbulimin dhe, nëse është e nevojshme, ndërprerjen e kërcënimit të terrorizmit në Detin Mesdhe. Operacioni evoluoi nga reagimi i menjëhershëm i NATO-s ndaj sulmeve terroriste kundër Shteteve të Bashkuara të 11 shtatorit 2001. Në vitin 2011, Operacioni Allied Protector dha fuqi nga deti dhe përbënte një embargo të madhe të armëve detare në Libi.re të NATO-s.
Fraksion.com
