Samiti i NATO-s, Bruksel, 11-12 korrik 2018; NATO, një aleancë e fortë dhe e shkathët

 

Nga MSc. Mimoza  GOLIKJA

Samiti i Brukselit vjen në një moment vendimtar për sigurinë e Aleancës së Atlantikut të Veriut. Do të jetë një mundësi e rëndësishme për të përcaktuar rrugën e NATO-s për vitet në vijim.
Në një botë në ndryshim, NATO po përshtatet për të qenë një aleancë më e shkathët, reaguese dhe inovative, duke mbrojtur të gjithë anëtarët e saj kundër çdo kërcënimi.

NATO mbetet e angazhuar në përmbushjen e tre detyrave kryesore: mbrojtjes kolektive, menaxhimit të krizave dhe sigurisë bashëpunuese. Në Samitin e Brukselit, Aleanca do të marrë vendime të rëndësishme për të rritur më tej sigurinë në dhe përreth Evropës, duke përfshirë parandalimin dhe mbrojtjen e forcuar, projektimin e stabilitetit dhe luftën kundër terrorizmit, rritjen e partneritetit të saj me Bashkimin Evropian, modernizimin e Aleancës dhe arritjen e ndarjes më të drejtë .

Ky Samit do të mbahet në selinë e re të NATO-s, një shtëpi moderne dhe e qëndrueshme për një Aleancë të ardhme. Do të jetë takimi i tretë i shefave shtetërorë dhe qeveritarë të Aleatëve të kryesuar nga Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg.

Forcimi i parandalimit dhe mbrojtjes

Qëllimi kryesor i NATO-s është të mbrojë pothuajse një miliardë qytetarë dhe të ruajë paqen dhe lirinë. NATO duhet gjithashtu të jetë vigjilent ndaj një gamë të gjerë kërcënimesh të reja, qofshin ato në formën e kodit kompjuterik, dezinformimit ose luftëtarëve të huaj.

Aleanca ka ndërmarrë hapa të rëndësishëm për të forcuar mbrojtjen dhe parandalimin e saj kolektiv, në mënyrë që të mund t’i përgjigjet kërcënimeve nga çdo drejtim. NATO nuk kërkon konfrontime dhe mbetet e angazhuar në dialog, por do të mbrojë anëtarët e saj kundër çdo kërcënimi. Parandalimi i saj synon të mos provokojë  konflikt, por ta parandalojë atë. Çdo gjë që NATO bën është mbrojtëse, proporcionale dhe plotësisht në përputhje me angazhimet e saj ndërkombëtare.
NATO ka rritur praninë e saj të ardhshme në pjesën lindore të Aleancës me katër grupbetejat shumëkombëshe në Estoni, Letoni, Lituani dhe Poloni. Aleanca gjithashtu po forcon praninë e saj në rajonin e Detit të Zi. Këto forca dërgojnë një mesazh se një sulm kundër ndonjë anëtari të NATO-s do të ishte një sulm kundër të gjithë Aleancës dhe do të ketë një reagim kolektiv.
Forca e Reagimit të NATO-s është trefishuar në madhësi për afro 40,000 trupa, me një forcë shtytëse prej 5,000 trupash të gatishmërisë të lartë në thelbin e saj, të gatshëm për t’u vendosur në ditë. NATO ka ngritur tetë shtabe të vogla në pjesën lindore të Aleancës për të lidhur forcat kombëtare dhe të NATO-s.

NATO gjithashtu ka përforcuar aftësinë e saj për t’iu përgjigjur sfidave të sigurisë që dalin nga Lindja e Mesme dhe Afrika e Veriut. Aleanca vazhdon të shtojë mbrojtjen ajrore të Turqisë; ka rritur ushtrimet dhe ka rritur vendimmarrjen; mbështet Koalicionin Global për të Mposhtur ISIS me fluturime mbikëqyrëse dhe trajnime për forcat irakiane; dhe punon me partnerë të tjerë në luftën kundër terrorizmit. Aleanca ka ngritur një qendër për Jugun në Komandën e Forcave të Përbashkëta në Napoli, për të rritur kuptueshmërinë e sfidave rajonale. NATO vazhdon të jetë e pranishme në detet e Egjeut dhe Mesdheut dhe po punon për të luftuar terrorizmin, për të luftuar trafikun e paligjshëm dhe për të rritur kapacitetet. NATO është duke siguruar që pengesa e saj bërthamore të mbetet e besueshme dhe efektive, për të ruajtur paqen, për të parandaluar shtrëngimin dhe për të penguar agresionin. Kontrolli i armëve dhe çarmatimi gjithashtu vazhdojnë të luajnë një rol të rëndësishëm në arritjen e objektivave të sigurisë së Aleancës.
NATO po punon me aleatët, partnerët dhe organizatat e tjera ndërkombëtare për të luftuar përhapjen e armëve të shkatërrimit në masë dhe për të mbrojtur kundër kërcënimeve kimike, biologjike, radiologjike dhe bërthamore.

Në Samitin e Brukselit, NATO do të hyjë në fazën e ardhshme në përshtatjen e saj. Aleatët do të marrin vendime për të rritur mobilitetin ushtarak dhe gatishmërinë e forcave. Ata do të vendosin për masa të mëtejshme në përgjigje të sfidave që dalin nga jugu.

NATO do të rrisë elasticitetin, si brenda vendeve aleate ashtu dhe kolektivisht, duke modernizuar aftësitë dhe duke përmirësuar gatishmërinë civile. Ajo  po forcon mbrojtjen e saj kibernetike, duke përfshirë krijimin e një Qendre të re Operacionale Cyber. NATO po siguron se ajo ka  aftësitë e duhura ushtarake dhe civile për të përmbushur sfidat e evoluara të sigurisë, duke përfshirë luftën hibride.

Projektimi i stabilitetit dhe luftimi i terrorizmit

 

Për të mbrojtur sigurinë në vend, NATO duhet të ndihmojë stabilitetin e projekteve përtej kufijve të saj dhe të luftojë terrorizmin. Kur fqinjët e Aleancës janë të qëndrueshme, aleatët janë më të sigurt. Dekadat e përvojës, nga Ballkani në Afganistan, kanë treguar se një nga mjetet më të mira në luftën kundër terrorizmit dhe paqëndrueshmërisë është stërvitja e forcave lokale. NATO ka ekspertizën; një rrjet partneritetesh me mbi 40 vende anembanë botës; dhe fuqia qëndrore – e cila ka rëndësi për sfidat afatgjata me të cilat ballafaqohen aleatët.

Në Afganistan, NATO po rrit madhësinë e Misionit Mbështetës të Përhershëm, me 3.000 më shumë trajnerë, duke ndihmuar forcat lokale për të siguruar vendin e tyre dhe në samit, aleatët do të konfirmojnë angazhimin e vazhdueshëm të NATO-s. NATO është anëtare e Koalicionit Global për të Mposhtur ISIS. Aleanca mbështet Koalicionin me fluturimet e mbikëqyrjes AWACS dhe po shqyrton se si mund të evoluojë mbështetja e saj brenda Koalicionit Global.

Në Irak, NATO ka trajnuar tashmë qindra trajnerë irakianë, duke i ndihmuar ata që të forcojnë aftësinë e tyre për të luftuar terrorizmin, në mënyrë që ata të mund të ndajnë aftësitë e tyre me mijëra anëtarë të forcave të sigurisë. Në Samit, aleatët do të bien dakord për të nisur një mision të ri trajnimi në Irak, për të ndihmuar forcat irakiane të parandalojnë ri-shfaqjen e ISIS ose grupeve të tjera terroriste. Kjo do të përfshijë ndërtimin e akademive dhe shkollave ushtarake.
NATO po ndihmon gjithashtu Jordaninë dhe Tunizinë për të forcuar mbrojtjen e tyre dhe për të siguruar sigurinë e tyre. Ajo është e gatshme të ndihmojë Libinë, nëse kërkohet. Përveç kësaj, NATO ka ngritur një qendër për Jugun në Komandën e saj të Forcave të Përbashkëta në Napoli për të rritur aftësinë e saj për të parashikuar dhe për t’iu përgjigjur kërcënimeve rajonale. Në Samit, NATO do të shqyrtojë se si mund të bëjë më shumë për të forcuar partnerët e saj jugorë, duke përfshirë planifikimin dhe ushtrimin e zgjeruar.

Në Ballkan, NATO vazhdon të mbështesë partnerët e saj, duke përfshirë edhe përmes misionit të KFOR-it. Në Detin Egje, NATO po ndihmon përpjekjet ndërkombëtare për të frenuar trafikimin e paligjshëm dhe migrimin ilegal, duke iu ofruar informacion në kohë reale Greqisë, Turqisë dhe agjencisë kufitare Frontex të Bashkimit Evropian. Në Mesdhe, operacioni më i gjerë i sigurisë detare i NATO-s, Kujdestari i Detit, po mbështet ndërgjegjësimin e situatës, duke luftuar terrorizmin dhe duke kontribuar në ndërtimin e kapaciteteve.

Në lindje, NATO do të vazhdojë të rrisë aftësitë e mbrojtjes dhe të ndërtojë aftësinë e partnerëve të saj Gjeorgji, Republikën e Moldavisë dhe Ukrainës për të avancuar reformat.

NATO do të vazhdojë të punojë ngushtë me partnerë të tillë si Finlanda dhe Suedia, të cilët kanë një kontribut të rëndësishëm për të bërë në sigurinë në rajonin e Detit Balltik të rëndësishëm strategjik. Projektimi i stabilitetit dhe të qënurit elastik shkon krah për krah me përpjekjet për të kufizuar ndikimin negativ të konfliktit mbi civilët. Aleanca është e angazhuar për mbrojtjen e fëmijëve dhe parandalimin e dhunës seksuale dhe dhunës në baza gjinore.

Politika e dyerve të NATO-s, së bashku me zgjerimin e BE-së, ka ndihmuar në përhapjen e stabilitetit dhe prosperitetit në Evropë. Në vitin 2017, Mali i Zi u bë anëtari i 29 i NATO-s, duke demonstruar se derën e Aleancës mbetet e hapur për shtetet europiane të aftë për të ndërmarrë angazhimet dhe detyrimet e anëtarësimit dhe për të kontribuar në sigurinë në zonën euroatlantike.

 

Bashkëpunim më i fortë me Bashkimin Evropian

Bashkëpunimi më i ngushtë ndërmjet NATO-s dhe Bashkimit Evropian (BE) është çelësi për t’u marrë me sfidat e tanishme dhe të reja të sigurisë, kudo që ato mund të lindin. Të dy organizatat bashkëpunojnë ngushtë: aftësia e NATO-s për të bërë si mbrojtjen kolektive ashtu edhe menaxhimin e krizave plotëson gamën e gjerë të aftësive që BE ka për të ofruar.

NATO dhe BE kanë bërë përparim të paparë në shumë fusha, duke përfshirë bashkëpunimin detar në Egje dhe Mesdhe, në ndërtimin e kapaciteteve për partnerët e NATO-s, në mbrojtjen kibernetike dhe në përballimin e kërcënimeve hibride. Në vitin 2017, në Helsinki, Finlandë u inaugurua një Qendër Evropiane e Përsosmërisë për Kundërshtimin e Kërcënimeve Hybrid.
Në Samitin e Brukselit, NATO dhe BE do të marrin në konsideratë progresin e bërë që nga Samiti 2016 i Varshavës. Sekretari i Përgjithshëm Jens Stoltenberg pritet të nënshkruajë një Deklaratë të Re të Përbashkët me Presidentin e Këshillit Europian Donald Tusk dhe Presidentin e Komisionit Europian Jean-Claude Juncker, duke përcaktuar një vizion të përbashkët se si bashkëpunimi NATO-BE mund të ndihmojë në adresimin e sfidave më të ngutshme të sigurisë.

Modernizimi i NATO-s

Sfidat moderne kërkojnë një Aleancë moderne, me burimet dhe aftësitë për t’i mbajtur aleatët të sigurt. Në Samitin e Brukselit, aleatët do të bien dakord mbi një përditësim të madh të Strukturës së Komandës së NATO-s, duke përfshirë dy komanda të reja për të siguruar që forcat e NATO-s të mund të lëvizin shpejt në të gjithë Atlantikun dhe brenda Evropës.

NATO po vazhdon gjithashtu të zhvillojë sistemin e mbrojtjes së raketave balistike dhe të japë aftësi të tjera të rëndësishme si Inteligjenca e Përbashkët, Mbikëqyrja dhe Zbulimi, Mbikqyrja e Aleancës Tokësore dhe lufta anti-nëndetëse. Ajo po investon në shkencë dhe teknologji dhe po punon me industrinë për të prodhuar aftësi të reja, interoperabile dhe të përballueshme.
NATO gjithashtu i ndihmon shtetet të vendosin se si dhe ku të investojnë në mbrojtjen e tyre dhe të mbështesin aleatët në identifikimin dhe zhvillimin e projekteve bashkëpunuese shumëkombëshe për të ofruar aftësi mbrojtëse që Aleatët kanë nevojë. Ajo gjithashtu ushtron stërvitje të rregullta ushtarake për të testuar proceset, sistemet dhe taktikat e vendimmarrjes së Aleancës për të siguruar që NATO dhe partnerët e saj të mund të punojnë së bashku.

 

Ndarja e drejtë e barrës

Një mjedis më i paqartë sigurie kërkon më shumë investime në mbrojtje, në aftësitë ushtarake moderne dhe në kontributet në operacionet dhe misionet ushtarake të NATO-s. Investimi më i madh në mbrojtje është gjithashtu jetik për të arritur një ndarje më të drejtë midis Evropës dhe Amerikës së Veriut.

Në vitin 2014, të gjithë aleatët u zotuan për të ndaluar shkurtimet ndaj mbrojtjes, për të rritur shpenzimet dhe për të shkuar drejt shpenzimit të 2% të PBB-së në mbrojtje brenda një dekade. Që nga viti 2014, NATO ka parë tre vjet rresht rritjeje në shpenzimet e mbrojtjes në të gjithë aleatët evropianë dhe Kanada, duke arritur në 46 miliardë dollarë shtesë. Pra, NATO ka kthyer një qoshe, por ende ka një rrugë të gjatë për të shkuar. Samiti do të jetë një mundësi për të shqyrtuar përparimin e Aleatëve dhe për të parë planet e ardhshme.

 

Një Aleancë me vlera të përbashkëta dhe unitet transatlantik

NATO mishëron lidhjen unike që bashkon Europën dhe Amerikën e Veriut. Aleanca është një komunitet prej 29 kombesh që ndajnë një qëllim të përbashkët për parandalimin e konfliktit dhe ruajtjen e paqes.

Uniteti transatlantik ka ndihmuar që njerëzit e saj të jenë të sigurt për pothuajse 70 vjet. Në mjedisin e sotëm kompleks të sigurisë, bashkëpunimi transatlantik nevojitet më shumë se kurrë./’Ushtria’

 

Fraksion.com