Pesë imazhe që tregojnë historinë e vitit 2018

Nga Jacob L. Shapiro

Vitin e kaluar kemi shkruar një artikull të titulluar “Gjeopolitika e vitit 2017 në katër harta”. Premisa ishte e thjeshtë: Ne zgjodhëm katër nga hartat më të mira që hartuesit tanë grafikë (TJ Lensing, Jay Dowd dhe Mandy Walsh) kishin bërë gjatë vitit të kaluar. Ne i zgjodhëm hartat bazuar jo vetëm në atë se sa ishin të mrekullueshme, por edhe se sa ishin të lidhura  ngushtë me parashikimet tona për vitin në vazhdim. Siç doli, ky artikull ishte një nga më të kërkuarit në vitin 2017.

Me një koncept të ngjashëm në mendje, këtu është një pjesë e punës sonë më të mirë e dizajnit grafik nga viti i kaluar, me një shpjegim se pse çdo grafikë është vendimtare për të kuptuar forcat gjeopolitike për të parë vitin e ardhshëm.

Imazhi 1: Konflikti që vjen midis Kinës dhe Japonisë

 

 

Viti 2017 nuk ishte i mirë me aspekte të caktuara të parashikimit të Azisë Lindore. Ne prisnim që SHBA të fillonin një sulm kundër programit bërthamor të Koresë së Veriut.  Sulmi kurrë nuk materializohej, në masë të madhe për shkak të kundërshtimeve nga Korea e Jugut, e cila nuk është e gatshme të sakrifikojë Seulin për të mbajtur SHBA-në jashtë fushës së raketave të Kim Jong Un.

Nuk presim që kjo të ndryshojë në vitin 2018. Nuk do të ketë përsëritje të Luftës Koreane. Më së shumti, SHBA do të fillojë një sum taktike të kufizuar për të ngadalësuar përparimin e Koresë së Veriut drejt një armë bërthamore të disponueshme dhe afatgjatë. Me fjalë të tjera, bota do të mësohet me idenë e një Koreje  bërthamore. Kjo merr fokusin në rajon larg nga kërcënimet e prapambetura midis Kim dhe Presidentit të SHBA Donald Trump dhe e vendos atë në mënyrë të vendosur në marrëdhëniet  Sino-Japoneze.

Ata janë një marrëdhënie që ka mbetur e qëndrueshme për shumë dekada dhe me arsye të mirë. Në fund të fundit, Kina dhe Japonia kanë shumë interes të përbashkët ekonomik. Por Koreja e Veriut bërthamore e ndryshon lojën. Ajo do të sinjalizonte në Japoni se një garanci e sigurisë amerikane ndoshta nuk ia vlen atë që dikur ishte – dhe kjo do të thotë se Japonia do të bëhet më agresive në ndjekjen e interesave të veta. Ajo do të sinjalizonte në Kinë se SHBA është e gjitha që flet dhe nuk ka pickim, dhe se Trump është një tigër letre.

Në vitin 2017, Xi Jinping u bë diktatori më i ri në Kinë dhe Shinzo Abe nxorri një rikthim mahnitës elektoral në Japoni, duke forcuar mandatin e tij për vitet që do të vijnë. Ata janë dy liderë të fuqishëm të dy vendeve të fuqishme me një histori të mosbesimit të ndërsjellë dhe një pohim se SHBA është shumë e vetë-absorbuar për të hedhur peshën e saj në rajon në mënyrën e përdorur. Kjo do të thotë që Kina dhe Japonia do të fillojnë të konkurrojnë me njëra-tjetrën drejtpërdrejt, në Gadishullin Korean, në Azinë Juglindore dhe siç tregohet më sipër, në fushat që të dy pretendojnë për veten e tyre.

 

Imazhi 2:  Ngritja e Persisë

 

Lindja e Mesme në vitin 2017 ishte e gjitha për luftën kundër Shtetit Islamik. Ajo krijoi diçka të mirë të çuditshme. Rusia ka koordinuar aktivitetet e saj ushtarake me Shtetet e Bashkuara. Bashkëpunimi midis Turqisë dhe Iranit, rivalëve historikë, ishte i pashembullt. Shtetet arabe lanë mënjanë dallimet e tyre dhe përbuzjen e tyre ndaj regjimit të Bashar Assadit dhe i kushtonin burimet e tyre në humbjen e Shtetit Islamik.

Siç doli, lufta ishte e suksesshme. IS nuk mban më një territor kuptimplotë në Lindjen e Mesme – vetëm disa xhepa të izoluar në Siri dhe Irak. Fituesi i kësaj lufte ishte Irani, i cili është gati të jetë aktori më konsekuent në rajon në vitin 2018. Siç tregon harta, Irani në kohë të ndryshme ka qenë mjaft i fuqishëm për të dominuar në Lindjen e Mesme. Disfata e Shtetit Islamik është shansi më i mirë i Iranit për të realizuar ambiciet e saj rajonale.

Çdo gjë është ngritur mirë për Iranin. Ndikimi i tij mbi armiqtë e vjetër të Irakut është bërë mjaf  i fortë. Ruajtja e regjimit të Asadit do të thotë ruajtja e një prej aleatëve më të fuqishëm të Iranit. Fundi i luftës kundër IS do të thotë se Hezbollahu mund të tërhiqet nga fusha e betejës dhe të kthehet në Libanin në pushtet … dhe duke shkaktuar probleme për Izraelin. Dhe e gjithë kjo do të thotë se ëndrra e Iranit për të projektuar pushtetin jashtë Mesdheut është brenda kupës së  tij.

Ne nuk presim që Irani të përmbushë objektivat e veta. Para së gjithash, gjeografia e Iranit e bën projektimin e pushtetit të vështirë, madje edhe me aleatë të rëndësishëm në rajon. Por e dyta dhe më e rëndësishme, Turqia është më e fortë se Irani. Megjithatë, Turqia nuk është ende gati të pohojë këtë forcë. Kjo do të thotë 2018 do t’i përkasë Iranit. Ai duhet të bëjë lëvizjet e  tij  tani në qoftë se  ai është për të shtypur përparësinë e  tij me sukses. Në terma afatgjatë, një perandori e re persiane do të dështojë të materializohet. Por në vitin 2018, ndjekja e Perandorisë së Iranit do të përcaktojë çështjet e Lindjes së Mesme.

 

Imazhi 3: Tavani i qelqit  i naftës

 

 

Kjo tabelë tregon gamën e çmimeve të naftës për puse të reja në SHBA, 48 të Ulët, në Gjirin e Meksikës dhe në Kanada. Për shumë prej këtyre puseve, pika e shpërthimit është zhytur mirë nën 60 dollarë për fuçi. Dhe kjo do të thotë se viti 2018 do të jetë një vit tjetër i çmimeve të naftës që janë shumë të ulëta për të zgjidhur problemet themelore të Iranit, Arabisë Saudite dhe Rusisë në veçanti.

Në kohën e shkrimit, çmimet e naftës në të vërtetë kanë arritur deri në 70 dollarë. Ka një numër arsyesh për këtë: moti i ftohtë, pasiguria politike dhe një rënie e papritur e madhe e rezervave bruto të SHBA. Gjëja për t’u mbajtur parasysh është se edhe me shumë vende të OPEC-ut që respektojnë shkurtimet e prodhimit të papërpunuar, furnizimi do të tejkalojë kërkesën në 2018.

Për Iranin, kjo do të thotë më pak para për të shpenzuar në aventurizmin e tij jashtë vendit. Për Arabinë Saudite, kjo do të thotë më shumë trazime politike, pasi princ i ri i kurorës, përpiqet të bëjë atë që nuk ka bërë sundimtari saudit para tij: ta bëjë Arabinë Saudite më shumë se një shtet artificial i mbajtur së bashku nga fitimet e naftës. Për Rusinë, kjo do të thotë një zgjedhje midis zvogëlimit të shpenzimeve sociale, uljes së shpenzimeve të mbrojtjes, ose drejtimit të ekonomisë së saj në tokë (asnjëra prej të cilave nuk është opsione veçanërisht e shijshme nga pikëpamja e Moskës).

Mungon një ngjarje e madhe që hedh një nga prodhuesit më të mëdhenj – dhe ne nuk shohim një ngjarje të tillë që ndodh në vitin 2018 – ne presim që çmimet e naftës të mbeten rreth $ 60, ndoshta edhe pak më e ulët. Nuk mund të parashikojmë çmimin e saktë, por mund të parashikojmë probleme të vazhdueshme për shtetet e varura nga nafta, si dhe nivele rekord të larta të prodhimit amerikan.

 

Imazhi 4: Letrat e fatit në kariken e Evropës

 

 

Hartat e perspektivës janë llojet e mia të preferuara të hartave që bëjmë. Edhe ndryshimi më i hollë në perspektivë mund të ndryshojë plotësisht mënyrën se si e shihni një situatë. Kjo hartë e Evropës nga këndvështrimi i Mbretërisë së Bashkuar është një rast i rëndësishëm. Gjithashtu ndodh që të nxjerrë në pah disa nga çështjet që presim të dominojnë çështjet evropiane në vitin në vijim.

Britania e Madhe do të largohet nga Bashkimi Evropian në 2019. 2018 do të shfaqë një marrëveshje të madhe të melodramës politike, pasi negociatat midis BE dhe MB zënë titujt. Por titujt nuk do të kapin çështjet me rëndësi të vërtetë. Ajo që ka rëndësi nuk është nëse do të ketë një marrëveshje tregtie në Mbretërinë e Bashkuar dhe BE. Ne presim që do të jetë thjesht sepse BE (dmth., Gjermania) tregton shumë me Mbretërinë e Bashkuar dhe Britania e Madhe nga ana tjetër tregton shumë me BE. Në interesat e asnjërës palë nuk  arrijnë një marrëveshje.

Por dalja  e Mbretërisë së Bashkuar do të thotë që politika e jashtme e Londrës ndaj Evropës duhet të kthehet në formën e mëparshme. Kemi parë tashmë fillimet e këtij procesi me traktatin e mbrojtjes Poloni-Britani  e Madhe nënshkruar kohët e fundit. Cili është qëllimi për Mbretërinë e Bashkuar? Për të siguruar që asnjë vend në kontinentin evropian të mos bëhet mjaft i fuqishëm për të projektuar energji në të gjithë Kanalin Anglez.

Një tjetër element intrigues i kësaj hartë është se në qendër të saj janë dy shtete, marrëdhëniet e të cilëve më shumë se çdo tjetër do të përcaktojnë çështjet e BE në vitin 2018: Polonia dhe Gjermania. Polonia është e ngopur me ndikimin disproporcional të Gjermanisë në BE dhe është nervoze për atë që do të thotë humbja e Britanisë së Madhe, një forcë kundërbalancuese ndaj Gjermanisë brenda bllokut. BE do të testohet në disa fusha dhe separatizmi nuk do të largohet, por mosmarrëveshja polako-gjermane mbi të ardhmen e BE-së do të jetë çështja më e rëndësishme për t’u parë.

 

Imazhi 5: Elasticiteti  e NAFTA-s

 

 

NAFTA negociatat janë duke u nxehur aq shumë saqë edhe Kanadaja po bëhet një negociator i ashpër. Duke lënë shakatë mënjanë, një nga parashikimet më të mëdha GPF për vitin 2018 është se NAFTA do të mbetet në vend, pavarësisht nga çfarëdo kërcënimesh janë shkëmbyer rreth ose çfarëdo letra piksynimi të  shenjave  të Trump. Kjo tabelë shkon shumë për të shpjeguar pse.

E vetmja mënyrë që ne e dimë për të analizuar debatet shumë të politizuara si ajo që rrethon NAFTA-n është të rregullojë retorikën. Interesat kanë përparësi mbi fjalët dhe politikën. Dhe interesat këtu – për të tre vendet – kërkojnë që NAFTA të qëndrojë në vend. Grafiku tregon shumë qartë pse ky është rasti për tregëtinë e Kanadasë  dhe Meksikës me SHBA-në është një pjesë jashtëzakonisht e rëndësishme e ekonomitë  e tyre.

Por tabela nuk thotë mjaft për këndin e SHBA. Tregtia amerikane me partnerët e NAFTA-s është e madhe, por nuk i afrohet vëllimeve të tregtisë amerikane me pjesën tjetër të botës. Ne nuk mund të harrojmë, megjithatë, se SHBA është e përbërë nga 50 shtete, dhe dy nga më me ndikim i këtyre shteteve,  Kalifornia dhe Texasi,  janë investuar thellë në ekzistencën e vazhdueshme të NAFTA-s. Dhe Kalifornia dhe Teksasi nuk janë aspak shtetet e vetme, ekonomitë e të cilave mbështeten në tregtinë me partnerët e NAFTA-s.

Ashtu si me negociatat e Brexit-BE, presin një marrëveshje të mirë të performancave  politike rreth NAFTA-s, veçanërisht në çështjen nëse Trump do të përpiqet të marrë SHBA-të në paktin e tregtisë në mënyrë të njëanshme (një hap që ka gjasa të çojë në vite e procesit gjyqësor vendas ashtu siç është për një dalje aktuale të SHBA-së). Presim gjithashtu që në fund të ditës, NAFTA do të mbetet në vend, pa marrë parasysh se  sa keq tre palët e ofendojnë njëri-tjetrin.

Këto janë disa prej hartave dhe tabelave më të mira të GPF-së të vitit 2017 dhe secili hedh dritë mbi atë se cilat do të jenë historitë e rëndësishme në vitin 2018. Kina dhe Japonia do të garojnë për pushtet në Azi. Irani do të përpiqet të riformojë Lindjen e Mesme për t’iu përshtatur interesave të tij. Çmimet e naftës do të mbeten shumë të ulëta për pëlqimin e Iranit, Arabisë Saudite dhe Rusisë. Polonia dhe Gjermania do të sqarojnë se kush do të bëjë rregullat në Bruksel, ndërsa Mbretëria e Bashkuar do të kthehet në të qenit një i huaj, duke punuar për të balancuar fuqitë në kontinent. Dhe NAFTA, për të gjithë dramën politike që do të vijë, do të mbetet në vend. Duhet të jetë një vit interesant./Geopolitical Futures

 

Fraksion.com