Sulmi i Trump në Siri; Nuk është lufta e tretë botërore

Ewen MacAskill

Qëllimi i përgjithshëm, përveç dërgimit të një mesazhi për Asadin, ishte të mbaheshin sa më larg nga pozicionet ruse dhe iraniane

Operacioni i udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara kundër Sirisë, që përfshinte kontributin e katër Tornados RAF, ishte një masë relativisht e kufizuar, një sulm i shkurtër dhe i mprehtë kundër objektivave që thuhet se janë të lidhura me armët kimike.

Ajo është menduar si një sulm, pa asnjë goditje të mëtejshme të planifikuar përveç nëse presidenti sirian Bashar al-Assad kryen sulme kimike në të ardhmen.

Ka patur spekulime përpara sulmit se ekziston rreziku që mund të shpjerë në luftën e tretë  botërore. JIshte shumë larg kësaj.

Por ishte shumë më e rëndë se sa sulmi i kryer nga SHBA vitin e kaluar në mënyrë të njëanshme kundër një baze ajrore siriane. Në atë rast, 20 aeroplanë sirianë u shkatërruan, të vlerësuara në 20% të forcave ajrore siriane. SHBA hodhën 59 raketa lundrimi Tomahawk në atë sulm: nuk u përdorën avionë, për të minimizuar rrezikun e humbjeve amerikane.

Këtë fundjavë sulmi përfshiu dy herë më shumë armatim, duke përdorur avionë, si dhe raketa. Ky nuk është një eskalim i madh. Qëllimet u kufizuan në bazat ajrore, objektet kërkimore dhe hapësirën e magazinimit të supozuar se janë përdorur në përgatitjen e sulmeve kimike.

Qëllimi kryesor i përgjithshëm, përveç dërgimit të një mesazhi Asadit për të hequr dorë nga sulmet e armëve kimike, duhej të qëndronte sa më larg nga pozicionet ruse dhe iraniane, për të shmangur zgjerimin e konfliktit duke tërhequr direkt Rusinë apo Iranin.

Përkundër retorikës ruse gjatë javës së hakmarrjes së mundshme në rast të sulmit, Rusia në të vërtetë është shumë larg nga forca ushtarake që gëzonte si Bashkimi Sovjetik, me Moskën sa të shqetësuar si Uashingtoni për të shmangur konfliktet. Në pothuajse çdo fushë tjetër përveç armëve bërthamore, Rusia është jashtëzakonisht e mbingarkuar në aspektin e shpenzimeve të mbrojtjes dhe pajisjeve krahasuar me SHBA.

SHBA shpenzon rreth 550 miliardë dollarë në vit për mbrojtjen në krahasim me 70 miliardë dollarë të Rusisë. Për të marrë vetëm një tregues, Rusia ka një bartës avioni dhe atë të plakur, ndërsa SHBA ka 20.

Nëse Rusia do të kërkonte hakmarrje, do të ishte përmes një forme të luftës hibride, një veprim i denjë si një sulm në internet dhe jo një konflikt i hapur.

Për të ndihmuar në shmangien e konfliktit, SHBA paralajmëroi rusët paraprakisht se sulmi po vinte dhe korridoret ajrore që do të përdoreshin, por jo objektivat.

Synimi i SHBA në Siri, siç tregoi Donald Trump para sulmit të Doumës, është që të largohet nga Siria sa më shpejt që SHBA të gjykojë  se Shteti Islamik  është plotësisht i mposhtur. Sulmi nuk e ndryshon atë. Nuk u përdor për të tentuar ndryshimin e regjimit. Pallati presidencial i Asadit, i ekspozuar në një kodër të lartë mbi Damask, ishte lënë jashtë listës së synuar.

Asadi mund të jetë relativisht i lumtur me rezultatin dhe ndikimi në të mund të jetë më i vogël sesulmi amerikan vitin e kaluar.

SHBA-të, britanikët dhe francezët duket se kanë ikur të padëmtuar. Kishte një rrezik nga sistemi relativisht i sofistikuar i mbrojtjes ajrore që Rusia e ka pajisur Sirinë. Një aeroplan izraelit u rrëzua në shkurt, të cilin sirianët pretendonin se kishin hedhur poshtë. Avionët në këtë sulm të fundit u sulmuan nga raketat e sipërfaqes në ajër, por të gjitha humbën objektivat e tyre.

Një tjetër rrezik i mundshëm ishte se goditja e ndonjë arme kimike mund të rezultojë në përhapjen e helmit. Por ekspertët e armëve kimike britanike thanë se rreziku ishte minimal dhe se çdo armatim kimik do të hidhej në erë jo të shpërndahej.

Hamish de Bretton-Gordon, një ekspert i armëve kimike, i cili udhëhoqi ekipet britanike të reagimit ndaj armëve kimike të Britanisë së Madhe dhe Nato, tha: “Mënyra më e mirë për të shkatërruar armët kimike është t’i hedhësh ato”.

Një tjetër ekspert i armëve kimike, Richard Guthrie, tha se varej nga forma në të cilën materiali ishte dhe si ruhej. Në një ekstrem, tha ai, duke iu referuar një studimi të papublikuar që bëri në ndikimin e një sulmi në një uzinë kimike në Ballkan, mund të ketë pasur një humbje të konsiderueshme të jetëve. “Në ekstremin tjetër, një rezervë e vogël e materialeve për armët kimike të mbajtura në formë binare ndoshta nuk do të shkaktonte një rrezik të madh nëse bombardohej”, tha Guthrie.

Rreziku tjetër ishte goditja e personelit ushtarak rus apo iranian ose llogaritja e gabimeve që mund të çonin në viktima të larta civile Edhe pse raketat ushtarake amerikane dhe britanike këmbëngulëse janë më të sakta dhe më mirë të zbulimit, ndodhin gabime. Në luftën e Irakut të vitit 1991, në Bagdad u godit strehimi me bombë al-Amiriyah, duke vrarë më shumë se 400 civilë dhe në vitin 1999 u bombardua ambasada kineze në Beograd.

Për t’u përpjekur për të shmangur viktimat ruse, iraniane ose civile, planizuesit amerikanë, britanikë dhe francezë vendosën për objektiva që besonin se ishin mjaft larg për të shmangur një rezultat të tillë.

Spekulimet se bota ishte në prag të konfliktit global ka gjasa të vërtetohet i pabazuar. Në fund, sulmi ishte vetëm një përshkallëzim i vogël i asaj te kryer vitin e kaluar.

Ewen MacAskill është Korrespondenti i Mbrojtjes/the guardian