Hungaria nuk është e hapur për emigrantët!

Një ditë vere në vitin 1989, një djalosh i shkujdesur me flokë të gjatë dhe me një mikrofon gati për të folur para 250,000 njerëzve në Budapest. Ata ishin mbledhur në Sheshin e Heronjve për rivarrimin ceremonial të udhëheqësve të një kryengritjeje antikomuniste të vitit 1956 të shtypur nga ushtria sovjetike. Gjuha e panjohur e një 26 vjeçari që përfaqësonte një grup të vogël të rinjsh të quajtur Fidesz dhe, me një fjalim që zgjati gjashtë minuta e gjysmë, nxiti turmën në shesh dhe shikuesit në shtëpi, duke bërë thirrje për zgjedhje të lira dhe tërheqjen e Trupave sovjetike. Pothuajse brenda natës, ai u bë i famshëm në Hungari dhe jashtë saj.

Ky djalosh ishte Viktor Orbán. Tani kryeministri, pozicion që e ka mbajtur që nga viti 2010, si dhe nga viti 1998 deri në vitin 2002. Ai është në krye për rizgjedhje më 8 prill dhe ai pritet të fitojë. Nën udhëheqjen e tij të krahut të djathtë, populist, Hungaria ka parë kthimin e shumë demonëve të së kaluarës, duke përfshirë nacionalizmin etnik dhe korrupsionin me rrënjë të thellë. Orbani ka nisur një përqendrim gjithëpërfshirës të pushtetit, duke eliminuar garancitë kushtetuese, duke riformuar me sukses shtetin në imazhin e tij dhe duke paraqitur një kërcënim potencial edhe për të ardhmen e Bashkimit Evropian. Një multimilioner, ai është paraqitur si bartës i standardeve për identitetin e krishterë të Hungarisë dhe një arkitekt i asaj që ai e përshkruan si demokraci.

Është një metamorfozë e shquar për një njeri që dikur ishte kampion i studentëve të demokracisë, një ateist i zjarrtë i krahut të majtë dhe një i ri aq i varfër që ai thotë se ishte 15 vjeç  kur iu gëzua ujit  të ngrohtë për herë të parë. Si u ndryshua dhe ndryshoi vendin e tij në mënyrë drastike? Dhe përse po përshkruhet udhëheqësi i një vendi të vogël bregdetar të Danubit, që të citohet nga kryetari i institutit për Iniciativën e Stabilitetit Europian, Gerald Knaus, si “njeriu më i rrezikshëm në Bashkimin Europian”?

Viktor Orban e paraqet veten si mbrojtës i Hungarisë dhe Evropës kundër emigrantëve myslimanë. Ai shpreson të fitojë një mandat të katërt, (të tretë radhazi) si kryeministër i cili vendos sovranitetin kombëtar para çdo gjëje tjetër. Por kritikët e sulmojnë atë si një racist dhe autoritar.

Çfarë do të thotë kjo për Evropën nëse ai fiton përsëri?

Në janar 2015, katër ditë pas sulmit terrorist në gazetën satirike franceze Charlie Hebdo, rreth 1.5 milionë njerëz marshuan në Paris. Viktor Orban ishte një nga 40 udhëheqësit e botës duke qëndruar në solidaritet për lirinë e shprehjes dhe kundër terrorit.

Vende të ndryshme nxorën përfundime të ndryshme nga vrasjet e Charlie Hebdo, dhe sulmet terroriste më vonë. Orban ishte i qartë nga momenti i parë që duhen fajësuar emigrantët.

Në vitin 2015 dhe 2016, përveç një valë sulmesh terroriste, Evropa u përball me një sfidë tjetër, ardhjen e qindra mijëra emigrantëve dhe refugjatëve. Duke barazuar emigrantët me terroristët, Orban u përpoq të ofronte një shpjegim të thjeshtë dhe një zgjidhje të thjeshtë. Shumica e atyre që vijnë nuk janë refugjatë, duke ikur nga lufta dhe persekutimi, shpjegoi ai. Ata janë emigrantë ekonomikë që dëshironin një jetë më të mirë në Evropën Perëndimore.

Mesazhi i tij ishte në një akord me shumë hungarezë. Orban i kërkoi popullsinë e tij në një referendum në tetor 2016 nëse ata donin që BE të “impononte emigrantë” në Hungari. Ai mori një “jo” të fortë nga 41% e elektoratit që hodhi një votë të vlefshme pro tij, edhe pse pjesëmarrja ishte shumë e ulët për të llogaritur rezultatin përfundimtar.  Popullsia e Hungarisë ka kohë që po bie, 30,000 njerëz në vit, ekuivalente me humbjen e një qyteti të vogël. Shkaku nuk është emigrimi, por më tepër inkurajimi në familjet hungareze që të kenë më shumë fëmijë, beson Orbani.

Për të kuptuar pse një agjendë anti-emigracioni mund të jetë kaq e suksesshme, është e nevojshme të shqyrtohet historia e Hungarisë.

Më pak se 2% e popullsisë hungareze lindi jashtë vendit. Dhe hungarezët kanë kujtime të gjata për pushtimin e huaj, për të kaluar nga turqit, austriakët dhe rusët. Në vitin 1920, Traktati i Trianonit vendosi kufijtë e Hungarisë pas Luftës së Parë Botërore, një nga shtetet pasardhëse të Perandorisë Austro-Hungareze të mundur. Hungaria humbi 72% të territorit të saj dhe 31% e hungarezëve etnikë u gjendën jashtë kufijve të saj si pakicë në Rumani, Çekosllovaki dhe Jugosllavi. Hungaria ishte gjithashtu e privuar nga komunitetet e saj multikulturore, shumë rumunë, sllovakët, serbët, kroatët dhe rutenët që kishin jetuar më parë krah për krah me hungarezët. Në Luftën e Dytë Botërore, shumica e popullsisë së saj të madhe hebraike u vra në kampet e vdekjes dhe në deportimet e pasluftës humbi shumë prej gjermanëve, që u vendosën në Hungari që nga shekulli i 18-të. Hungaria ishte zbrazur nga të gjithë, përveç hungarezëve të saj.

Ka një shëmbëlltyrë historike dhe letrare që i pëlqen Viktor Orban. Çdo nxënës hungarez lexon romanin e Geza Gardonit – Eklipsi i Hënës së Gjysmëhënës. Është ajo e viti 1552 dhe kështjella e Egerit në Hungarinë veriore është e rrethuar nga një ushtri e madhe osmane. Kapiten Istvan Dobo dhe garnizoni i tij i vogël mbrojnë qytetin dhe dërgojnë paketimin e turqve. Heroi është Gergely Bornemissza, një ekspert eksploziv, i cili luan një rol qendror në mbrojtjen e kështjellës.

Kështjellat e tjera hungareze ranë nën turqit në dekadat e ardhshme, por vetëm pasi i shkaktuan humbje të tilla ndaj pushtuesve sa përparimi i tyre në Evropë u lëkund,e pastaj dështoi.

Në shtator të vitit 2015, në manastirin e Banz në Bavari, Orban shpalli frymën e shekullit të 16-të. Ai u tha admiruesve të tij nga qendra e djathtë gjermane se ai ishte vetëm një kapiten, duke mbrojtur kështjellat e jashtme nga i njëjti armik mysliman, me synimin për të mbytur Evropën e krishterë. “Nëse duam Hungarinë Hungareze dhe Evropën Evropiane, dhe kjo është pikërisht ajo që duam,” tha ai në një fjalim në tetor të vitit 2017 në Oradea të Rumanisë, “atëherë duhet të duam edhe një Hungari të krishterë dhe një Evropë të krishterë, ajo që tani na kërcënon, një Evropë me popullsi të përzier dhe pa ndjenjë identiteti “.

Imazhi i Orbanit për popullsi “të përzier” kundrejt “jo të përzier” provokoi reagime të forta. Në shkurt, shefi i të drejtave të njeriut të OKB-së Zeid Ra’ad al-Hussein e quajti atë një racist dhe një ksenofob. Ministri i Jashtëm hungarez Peter Szijjarto hodhi poshtë kritikat si “të papranueshme dhe të papërshtatshme” dhe i bëri thirrje al-Huseinit të japë dorëheqjen.

Orban i tha TV hungarez se “Ne kurrë nuk do ta lejojmë Hungarinë të bëhet një vend i synuar për emigrantët. Ne nuk duam të shohim mes nesh pakicat me përmasa të konsiderueshme me karakteristika të ndryshme kulturore dhe prejardhje të ndryshme. Ne duam ta mbajmë Hungarinë si Hungari “. Shëmbëlltyra historike dhe letrare që i pëlqen Viktor Orban dhe që çdo nxënës hungarez lexon romanin e Geza Gardonit – Eklipsi i Hënës së Gjysmëhënës, ishte një tregim që Orban kishte përdorur më parë, por më pas filloi ta shfrytëzonte pa u lodhur për të fituar vota në vend.

Në maj të vitit 2015, Komisioni Europian propozoi kuota të detyrueshme për rishpërndarjen e azilkërkuesve. Orban nuk kishte asnjë nga këto. “Askush nuk do të na tregojë se kë të fusim në shtëpinë tonë”, tha ai. Përgjigja e tij ishte gardhi. Më 16 qershor 2015, Hungaria njoftoi ndërtimin e një barriere 175 km (110 milje) përgjatë kufirit jugor me Serbinë. Në pranverën e vitit 2015, partia e Orbanit Fidesz kishte humbur dy zgjedhje të parakohshme dhe udhëheqësi, sipas kritikëve të tij, pa vlerën e lojës së kartës së migrimit. Në muajt e ardhshëm partia e tij fitoi deri në një milion mbështetës, vlerësonte sondazhi. Por gardhi u ndërtua nga puna e ushtarëve, të burgosurve dhe të papunëve në skemat e punës në komunitet. Ai u përfundua më 15 shtator 2015. Deri në mes të tetorit, një shtrirje prej 40 km u shtua përgjatë kufirit me Kroacinë. Në 3 metra e lartë, gërmim 1.5 metra në tokë dhe rrethim me tela, e  me tela me gjemba. U përforcua më pas me një gardh të dytë poshtë mesit, një rrymë elektrike 900 volt dhe kamera vizionimi natën. E gjithë kjo u ruajt nga deri në 10,000 policë dhe ushtarë. “Perdja e Hekurt e vjetër u ndërtua kundër nesh, kjo u ndërtua për ne”, tha Orban në një konferencë shtypi.

Kalimi ose dëmtimi i gardhit u bë një krim i dënueshëm deri në tre vjet burgim. Shumica që e bëjnë këtë, kapen dhe dëbohen menjëherë nga vendi, përmes portave të ndërtuara në gardh. Një sirian u shpall fajtor për nxitjen e emigrantëve për të kaluar kufirin dhe hedhjen e objekteve kundër policisë kohët e fundit, me akuzën për “pjesëmarrje në një akt terror” dhe u dënua me shtatë vjet burgim. Dy “zona tranziti” të ndërtuara në gardh në Tompa dhe Roszke, në fillim i kishte 20 azilkërkues në ditë. Kjo shifër është tani deri në dy ditë, sipas UNHCR-së.

Në prill të vitit 2017 zonat u zgjeruan në “kampet e kontejnerëve” ku azilkërkuesit, duke përfshirë edhe të mitur të pashoqëruar 14 vjeç, mund të mbaheshin për shumë muaj. Në vitin 2017, 3.700 u lejuan të aplikojnë, prej të cilëve 1.300 iu akorduan një lloj statusi të mbrojtur. Shumica më pas u larguan nga vendi. Programet e integrimit për numrin e vogël të azilit në Hungari janë shkurtuar ose shfuqizuar. Mesazhi i Orban është i qartë. Hungaria nuk është e hapur për emigrantët./

GM / ky artikull u shkrua për Fraksion.com, referuar BBC.