Francë: Punëtorët e hekurudhave nisin grevën tre mujore

Punëtorët francezë të hekurudhave kanë nisur grevën tre mujore të trenave në atë që kërcënon të bëhet veprimi më i madh dhe më kaotik industrial kundër përpjekjes së Emmanuel Macron për të rimarrë transportin shtetëror dhe për të liberalizuar ekonominë.

Në media u tha  se ‘Të martën e zezë’ ishte dita e hapjes së grevave të trenave dhe që pritej të shkaktojë kaos për 4,5 milionë udhëtarët e trenave të Francës, pasi pothuajse gjysma e të gjithë stafit të trenave dhe më shumë se 75% e shoferëve u larguan.

Vetëm një tren rajonal në pesë dhe një tren me shpejtësi të lartë TGV nga tetë udhëtoi. Linjat e udhëtarëve në Paris u prekën rëndë, dhe shërbimet ndërkombëtare të trenave u ndërprenë, pa trena mbetën linjat midis Francës, Zvicrës, Italisë dhe Spanjës dhe vetëm tre nga katër trenat që konkurrojnë në shërbimin Eurostar që lidh Londrën.

Ndalimet janë planifikuar në të gjithë rrjetin hekurudhor të vendit për dy ditë në çdo pesë ditë  deri më 28 qershor. Sindikatat po protestojnë kundër planit të presidentit francez të qendrës për të nxitur ndryshimet gjithëpërfshirëse në sistemin e gjerë hekurudhor shtetëror.
Sektori hekurudhor tradicionalisht është një nga çështjet politike më të rrezikshme të Francës.
Qeveria argumenton se borxhi i Francës në firmën hekurudhore të borxhit, SNCF, duhet të bëhet më efikas përpara se shërbimet lokale dhe kombëtare të udhëtarëve të hapen ndaj konkurrencës në vitet e ardhshme sipas rregullave të BE.

Qeveria ka ndërmend të shkurtojë të drejtat e posaçme të punësimit të punëtorëve hekurudhor, në mënyrë që punonjësit e rinj të mos kenë punë të përhershme ose dispozita të veçanta për daljen në pension. Por ka gjithashtu plane për të ndryshuar strukturën e SNCF, duke e kthyer atë në një kompani të listuar publikisht.

Sindikatat dhe politikanët në të majtë kanë frikë se ky transformim në një kompani të listuar publikisht – madje edhe me shtetin që zotëron 100% të aksioneve – mund të çojë në privatizimin e operatorit hekurudhor. Qeveria mohon se po hap rrugën për privatizimin.

“Ne po mbrojmë shërbimin publik francez, jo vetëm punonjës hekurudhorë”, tha Emmanuel Grondein, kreu i Jug Rail, një nga katër sindikatat pas aksionit industrial. Socialisti Julien Dray paralajmëroi një plan të fshehur për “privatizimin e shfrenuar”.

Çrregullimi është bërë një betejë e marrëdhënieve publike që ka goditur në zemër të programit të Macron. “Ne duhet ta heqim vendin nga kultura e tij e grevës”, tha të hënën Gabriel Attal, një zëdhënës i partisë së Macron, La République En Marche.

Sindikatat janë ngritur nga sugjerimet e qeverisë dhe Macron, se punëtorët hekurudhor gëzojnë privilegje të padrejta me garanci për punë, garanci automatike vjetore të pagave dhe një politikë bujare të daljes në pension. Kryeministri kishte sugjeruar se njerëzit francezë nuk ishin të kënaqur me sistemin hekurudhor, ndërsa punonjësit e hekurudhave argumentojnë se po mbrojnë një shërbim shtetëror.

Qeveria këmbëngul se është e hapur për dialog me sindikatat. Ministrat shpresojnë se një grevë e tillë e gjatë dhe shkatërruese nuk do të jetë e popullarizuar në mesin e publikut francez. Pak më shumë se gjysma e francezëve i shohin sulmet si të pajustifikuara, sipas një sondazhi të Ifop të botuar të dielën. Qeveria është e përqendruar në përpjekjen për të mbajtur opinionin publik.

Sugjerimet e mëparshme për rishikimin e SNCF-së kanë provuar të kundërtën, me rrjetin e trenave duke u rënduar në një ndalesë virtuale për javë kur sindikatat u kundërviheshin ndryshimeve në përfitimet e stafit hekurudhor në 1995. Këto sreva paralajmëruan Francën dhe detyruan kryeministrin e atëhershëm Alain Juppé të braktiste ndryshimet, një humbje që përfundimisht e detyroi Juppen të largohej.