Pse Zelanda e Re e izoloi veten në pretendimin se nuk ka spiunë rusë?

Nga Paul G. Buchanan

Refuzimi i qeverisë së Jacinda Ardern të Zelandës së Re për t’u bashkuar me aksionet kolektive ndërkombëtare kundër Rusisë mbi sulmin e agjentëve nervor në Britani të Madhe në ish-spiunin Sergei Skripal, është hutuese.

Koalicioni i solidaritetit prej 26 vendesh që i përjashton diplomatët rusë dhe oficerët e inteligjencës nga toka e tyre përfshin të gjithë partnerët kryesorë të sigurisë së Zelandës së Re, si dhe homologët e tyre të rëndësishëm të tregtisë.

Zelanda e Re është anëtare e rrjetit të grumbullimit dhe shkëmbimit të informacionit të sinjaleve të Five Eyes, përfshirë Australinë, Kanadanë, Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA-të, kështu që ai ka njohuri më të mirë se më së shumti se cilat prova UK duhet të tregojnë se regjimi i Vladimir Putinit urdhëroi goditjen Sergei Skripal.

Zelanda e Re është një rajon jashtë NATO-s dhe BE, por bashkëpunëtor i tyre, dhe si shumica e anëtarëve të koalicionit është një demokraci. Zelanda e Re formon veten si një qytetar i mirë ndërkombëtar dhe ndërmjetësi i ndershëm në çështjet ndërkombëtare, kështu që duket e çuditshme që nuk do të bashkohet me bashkëbiseduesit e saj më të afërt diplomatikë në atë që është kryesisht një gjest simbolik i refuzimit të sjelljes së keqe të Rusisë jashtë.

Vendimi u bë akoma më i paqëndrueshëm nga pretendimi i kryeministres Jacnda Ardern se në Zelandën e Re nuk ka “asnjë operativ të padeklaruar të inteligjencës ruse” dhe për këtë arsye nuk ka nevojë të dëbojë askënd.

Ajo pretendonte të kishte siguri nga ministria e punëve të jashtme dhe tregtisë (MFAT), megjithëse MFAT nuk kishte funksion kundër-zbulimit dhe as aftësinë për të konstatuar se kush është dhe kush nuk është një oficer i inteligjencës ruse, i deklaruar apo i padeklaruar ( që është puna e Shërbimit të Inteligjencës së Sigurisë).

Pra, pse Zelanda e Re ka zgjedhur të izolojë veten?

Vlerësimet pragmatike zakonisht informojnë vendimet e politikës së jashtme, veçanërisht ato që përfshijnë zgjedhjen e palëve në mosmarrëveshjet ndërkombëtare. Kjo është veçanërisht e vërtetë për shtetet e vogla kur ballafaqohen me kërkesat e kompetencave grindëse për të marrë një pozicion në favor të njërës apo tjetrës. Lilliputët si Zelanda e Re zakonisht mendojnë shumë dhe shumë para se të marrin një qëndrim jopopullor, veçanërisht në mesin e miqve.

Vendimi i Zelandës së Re për të mos marrë pjesë në koalicionin e solidaritetit është bërë përballë një kërkese të drejtpërdrejtë nga qeveria e majit dhe pavarësisht nga fakti se veprimi kolektiv është kryesisht simbolik. Edhe pse operacionet e inteligjencës ruse do të ndikohen negativisht në vende si Britania e Madhe, SHBA dhe Gjermania, shumë nga ata që dëbohen janë diplomatë “normalë” të cilët mund të kujtohen në një datë të ardhshme. Pra, dobësitë për t’u bashkuar me koalicionin do të duken relativisht të vogla edhe me kërcënimet ruse të hakmarrjes, dhe rritja në aspektin e të qenit një partner i mirë diplomatik që mbështet normat ndërkombëtare mund të jetë më i madh se sa mund të reagojnë rusët.

Ndoshta qëndron shpjegimi. Politika e jashtme e Zelandës së Re në vitet e fundit ka qenë e fiksuar në tregti dhe spekulimet kanë atë që anëtarët e strukturës së politikës së jashtme shohin mundësinë e avancimit të një marrëveshjeje bilaterale të tregtisë së lirë (MTL) me Rusinë në vakuumin e lënë nga sanksionet tregtare të vendosura mbi të pas pushtimit të Ukrainës dhe aneksimit të Krimesë. Zelanda e Re dhe Rusia hapën bisedime mbi tregtinë para se sanksionet të ishin vendosur, më pas i pezulluan ato. Këshilla zyrtare nga ministria e jashtme është se shkelja e regjimit të sanksioneve për të shfrytëzuar një mundësi të mundshme përballë Rusisë është në kontraproduktë në rastin më të mirë.

Por po flasim për Wellington,  ku është se disa, në qeverinë e drejtuar nga Labouristët  janë të etur për të rifilluar negociatat, kështu që duke marrë një qëndrim të kundërt ndaj reagimit ndaj përpjekjes së vrasjes me agjentë nervorë është një mjet për të favorizuar Putin në një kohë kur konkurrentët e tjerë nuk janë.

Është gjithashtu e mundur që laburistët po përpiqen të vendosin kredencialet e tyre të politikës së jashtme “të pavarura dhe autonome” pas nëntë vjetëve të afrimit të qeverisë së mëparshme me SHBA dhe partnerët e tjerë pesë syresh. Duke pasur parasysh armiqësinë e ndjerë ndaj Donald Trump (dhe në një masë më të vogël Theresa May) mes mbështetësve të Punës si dhe atyre të partnerëve të saj të koalicionit (Zelanda e Re e Parë dhe Partia e Gjelbër), kjo mund të jetë një mënyrë për të luajtur Davidin kundër Goliathit (s) për audiencat e brendshme.

E megjithatë, vlerësimi pragmatik i situatës do të këshillojë qeverinë e udhëhequr nga labouristët për të trajtuar kostot dhe përfitimet afatshkurtra dhe afatgjata të tjetërsimit të partnerëve më të rëndësishëm të saj të huaj duke refuzuar të bashkohen në refuzimin simbolik të Rusisë. Nga çdo masë objektive, për të përfshirë mundësinë e sigurimit të tregtisë dypalëshe me regjimin e Putinit, shpenzimet për ta bërë këtë do të tejkalojnë përfitimet edhe nëse nuk ndërhyn në punën e përditshme të shkëmbimit të shërbimeve të fshehta dhe bashkëpunimin ushtarak me FVEY.

Kjo është sepse në botën diplomatike hija e së ardhmes varet shumë nga vendimmarrja aktuale. Pasojat e të qënit i drejtuar kundër janë të përcaktuara jo nga kundërshtimi, por nga ata tq refuzuan mbështetje në një çështje të pasojave ndërkombëtare dhe shtrirjes së politikës së jashtme. Duke pasur parasysh se pyetja mbetet: çfarë do të presë Qeveria e Zelandës së Re  e Punës për të fituar nga qëndrimi i saj i kundërvënies?

Dr. Paul G. Buchanan është një ish-analist i politikës së inteligjencës dhe mbrojtjes dhe konsulent i agjencive të sigurisë së qeverisë amerikane, i specializuar në çështjet e politikës dhe sigurisë krahasuese dhe ndërkombëtare./ fraksion