Presidenti grek qipriot mirëpret mbështetjen e BE-së mbi çështjen e gazit

Presidenti grek qipriot Nikos Anastasiades ka përshëndetur dënimin e Bashkimit Evropian të Turqisë, si “të paprecedent” për bllokimin e kërkimit të qeverisë së tij për naftën dhe gazin në det të ishullit të ndarë.

Anastasiades reagoi  ndaj një deklarate të bërë nga krerët e BE të enjten, duke dënuar Turqinë për bllokimin e një anijeje shpimi private jashtë Qipros në shkurt.

“Për herë të parë ka një dënim të paparë të fortë të aktivitetit të paligjshëm të Turqisë në Mesdheun lindor, i cili natyrisht përfshin Zonën Ekonomike Ekskluzive të Qipros”, tha Anastasiades në një forum të naftës dhe gazit në Nikosia.

“Unë do të doja të shpreh kënaqësinë time me shprehjen e fortë të solidaritetit nga BE,” shtoi ai.

Pas takimit në Bullgari, Presidenti i Komisionit Europian Jean-Claude Juncker tha se ishte “e domosdoshme” që Turqia të përmirësonte marrëdhëniet e saj me Greqinë dhe Qipron.

Tre ditë përpara këtij takimi, Këshilli Europian, i përbërë nga krerët e shteteve anëtare të BE, i bëri thirrje Turqisë të respektojë të drejtat sovrane të Qipros për të eksploruar dhe shfrytëzuar burimet e saj natyrore në përputhje me ligjin e BE dhe atë ndërkombëtar.

Turqia e dënoi  ashpër deklaratën e Këshillit Evropian.

“Këto formulime të bazuara vetëm në pretendimet greko-qipriote dhe greke janë të papranueshme dhe krijojnë një mundësi për disa vende të tjera për t’u fshehur prapa tyre”, tha ministria e jashtme turke në një deklaratë të premten, duke shtuar se BE nuk mund të jetë një akt objektiv në mosmarrëveshjen e Qipros.

Turqia u zotua për të parandaluar kompanitë greke të licencuara nga qipriotët të eksplorojnë për naftë ose gaz nëpër ishull, duke pretenduar se disa  pjesë të zonës ekonomike ekskluzive në det të hapur të Qipros bien nën juridiksionin e saj ose atë të turqve qipriotë.

Në shkurt, marina e Turqisë bllokoi një anije shpimi të kompanisë italiane Eni nga hyrja në një zonë jashtë bregut lindor të Qipros, të cilin Këshilli Europian e quajti ilegale.

Ana turke qipriote, nëpërmjet një kompanie shtetërore me bazë në Turqi, do të nisë eksplorimin dhe shfrytëzimin e rezervave të gazit natyror dhe të naftës jashtë Qipros, përveç nëse grekët qipriotë ndalojnë aktivitetet e tyre në të njëjtën mënyrë.

“Ne do të vazhdojmë për të monitoruar veprimet qipriote greke në çështjen e hidrokarbureve dhe të marrë masat balancuese për të mbrojtur të drejtat legjitime të turqve qipriotë,”  tha ministri  i ekonomisë dhe energjisë  turku qipriote, Ozdil Nami,  për Al Jazeera në një intervistë të fundit.

Qiproja është ndarë që nga viti 1974, kur Turqia ndërhyri ushtarakisht në ishull në përgjigje të një grushti  ‘të frymëzuar grek’. Ankaraja tha se veproi në përputhje me një traktat të garancisë, të nënshkruar në vitin 1960, kur u themelua Republika e Qipros.

Që nga themelimi i Republikës de facto Turke të Qipros Veriore, veriu është përshkruar si “pjesë e pushtuar e Qipros” nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së.

Përpjekjet diplomatike të përsëritura për t’i dhënë fund ndarjes kanë dështuar, ashtu si dhe përpjekja e fundit për ribashkimin e ishullit nëpërmjet bisedimeve të mbajtura në Zvicër në korrik, pavarësisht përpjekjeve nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB Antonio Guterres.